Młodsi i starsi – wszyscy z niecierpliwością czekają na Dzień Dziecka. Pierwsi dlatego, że dostaną piękne prezenty, drudzy – bo nie mogą się doczekać widoku uśmiechów na twarzach najmłodszych. A te są bezcenne.
Historia Dnia Dziecka sięga 1924 r., kiedy to w Genewie przedstawiciele ponad pięćdziesięciu krajów członkowskich Ligii Narodów, na wniosek Międzynarodowego Związku Pomocy Dzieciom przyjęło uchwałę zwaną Deklaracją Praw Dziecka. Jednak wtedy jeszcze nie było mowy o wprowadzeniu osobnego święta. Nastąpiło to w 1952 roku za sprawą organizacji „The International Union for Protection of Childhood”, działającej na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom na całym globie. Rok później do obchodów święta przyłączyła się Organizacja Narodów Zjednoczonych. W związku z datą uchwalenia Deklaracji Praw Dziecka, w wielu krajach ich święto przypada na 20 listopada (Dzień Praw Dziecka). W 1959 r. padły znamienne słowa, które zmieniły światopogląd wielu dorosłych: „Mężczyźni i kobiety wszystkich narodowości uznają, że ludzkość powinna dać dziecku wszystko, co posiada najlepszego i stwierdzają, że ciążą na nich, bez względu na rasę, narodowość i wyznanie – wyspecyfikowane następnie obowiązki”, Ostateczną formę Dniu Dziecka nadała Konwencja o Prawach Dziecka z 1989 r. Dokument obowiązuje w niemal wszystkich państwach świata.
Konwencja składa się z preambuły i 54 artykułów. Katalog sformułowano kierując się zasadami: dobra dziecka, równości (wszystkie dzieci są równe wobec prawa bez względu na pochodzenie, płeć, narodowość, itd.), poszanowania praw i odpowiedzialności obojga rodziców (państwo respektuje autonomię rodziny i ingeruje tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach według określonych procedur), pomocy państwa (państwo zobowiązane jest do podejmowania wszelkich działań ustawodawczo-administracyjnych dla realizacji praw uznanych w konwencji).
Dokument ustanawia status dziecka oparty na założeniach, że dziecko jest samodzielnym podmiotem, ale ze względu na swoją niedojrzałość psychiczną i fizyczną wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej. Dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności i prywatności, a najlepszym środowiskiem wychowania dziecka jest rodzina. Państwo ma ją wspierać, a nie wyręczać ją w jej funkcjach.
Katalog praw i wolności sformułowany w Konwencji o Prawach Dziecka obejmuje prawa cywilne, socjalne, kulturalne, polityczne i z założenia w niewielkim zakresie uwzględnia prawa ekonomiczne (dziecko winno się uczyć, a nie pracować). W ich skład wchodzą: prawo do życia i rozwoju, prawo do tożsamości (nazwisko, imię, obywatelstwo, wiedza o własnym pochodzeniu), prawo do wolności, godności, szacunku, nietykalności osobistej, prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania, prawo do wyrażania własnych poglądów i występowania w sprawach dziecka dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym, prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozłączenia z nimi, prawo do wolności od przemocy fizycznej lub psychicznej, prawo nie rekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia. W zakres praw socjalnych wchodzą: prawo do ochrony zdrowia, prawo do zabezpieczenia socjalnego, prawo do wypoczynku i czasu wolnego. Prawa kulturalne zawierają w sobie: prawo do nauki (bezpłatnej i obowiązkowej w zakresie szkoły podstawowej), prawo do korzystania z dóbr kultury, prawo do informacji, prawo do znajomości swoich praw, prawo stowarzyszania się i zgromadzeń w celach pokojowych.
I choć dziś – w XXI wieku – wszystko to wydaje się oczywiste, to wspomniane daty i wydarzenia przypominają, że nie zawsze tak było. I nie wszędzie tak jest. Wciąż w niektórych krajach prawa dzieci są nagminnie łamane – dzieci zmuszane są do prostytucji, niewolniczej pracy, pozbawione są szansy na edukację itd.
Dzień Dziecka na świecie
Nie wszędzie święto dzieci przypada na 1 czerwca. Jest tak w Polsce i innych krajach słowiańskich. W Turcji Dzień Dziecka się obchodzi się 23 kwietnia, we Francji 6 stycznia, a w Japonii 3 marca świętują dziewczynki, natomiast chłopcy 5 maja. W zależności od rejonu wiata, różnie świętuje się ten dzień. I tak np. w Japonii wywiesza się przed domami kolorowe karpie z papieru: czarny kolor oznacza ojca, czerwony matkę, a niebieski syna. Z kolei dziewczynki w swoim dniu przygotowują wystawę lalek. We Francji rodzice wraz z dziećmi jedzą uroczystą kolację, podczas której spożywają ciasto z „wróżbami”. W Turcji dzieci ubrane w stroje narodowe tańczą, śpiewają i puszczają latawce.
Dzień Dziecka po polsku
W Polsce nie ma charakterystycznych dla Dnia Dziecka obrzędów czy zachowań. Najbliżsi kupują swym pociechom piękne prezenty, organizują przyjęcia, w szkołach zamiast lekcji odbywają się zajęcia kulturalno – sportowe. Pamiętajmy jednak, że dzieci są naszym błogosławieństwem i nie tylko 1 czerwca, ale każdego dnia należy o nie dbać najlepiej, jak tylko potrafimy.
