Spór o zalew w Poraju

PorajPowierzchnia zbiornika wodnego w Poraju wynosi 500 ha, a więc jest to wymarzone miejsce na letni wypoczynek. Można popływać żaglówką, rowerkiem wodnym, intensywnie rozwijają się sporty wodne. Niestety – kąpieliska nie ma tutaj nadal, a nielegalnie kąpiący się są narażeni na niebezpieczeństwo utonięcia. Zalew w Poraju od dawna jest przedmiotem sporu władz gminnych z zarządcami obiektu. Do kogo należy to miejsce?
 

 – Zalew nie należy do gminy, nie możemy bez zgody administratora zarządzać jego terenem. To tak, jakbym przyszedł na czyjeś podwórko i robił tam, co chciał – mówi wójt gminy Poraj Marian Szczerbak. To prawda, ponieważ, jak się okazuje, w przeważającej części zbiornik jest własnością Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Druga część zalewu z kolei należy do Regionalnego Funduszu Gospodarczego S.A. W Częstochowie (kiedyś do Huty na Rakowie).
 – Staram się, by RFG przekazał bądź sprzedał tereny pohutnicze naszej gminie. Mógłbym wtedy zrobić tam kąpielisko strzeżone, a nawet mam w planach wybudowanie w tym miejscu krytego basenu dla mieszkańców i turystów – twierdzi Szczerbak. RFG przedstawiło ofertę inwestycyjną na działkę przy zalewie w Jastrzębiu koło Poraja, a więc trudno jest jednoznacznie powiedzieć, co jest przeszkodą. Wielkość obszaru, kwota? – Rzeczywiście były prowadzone rozmowy z wójtem, ale szczegółów nie będę ujawniał – komentuje Wojciech Kulawiak, dyrektor RFG.
Wójt prowadzi też walkę o tereny z RZGW w Poznaniu. – Oczywiście na wszelkie sporty wodne mam pozwolenia od tego zarządcy, ale kąpieliska zarząd wciąż nie tworzy, a ja nie mogę tego zrobić za nich. Jeżeli użyczą mi teren to ja jestem bardzo chętny. Kiedyś zaproponowali, by gmina stanęła do przetargu, ale się nie zgodziłem, bo nie będę się z kimś przepychał  – mówi wójt Poraja.
I tutaj pojawia się problem, bo po skontaktowaniu się z RZGW, dowiadujemy się, że oni również nie mają kompetencji do stworzenia kąpieliska. – Organizowanie kąpielisk jak też inne zagospodarowanie obrzeży zbiornika w celu rekreacyjnego wykorzystania nie należy do RZGW – odpowiada zarząd w Poznaniu i kieruje nas do zapoznania się z nowelizacją prawa wodnego z dnia 4 marca 2010 roku. Ustawa mówi, że kąpielisko ustanawia uchwała rady gminy, po czym włodarz (tu: wójt) przekazuje do zaopiniowania m. in. właśnie regionalnemu zarządowi gospodarki wodnej. A zatem nasuwa się pytanie: kto ma być inicjatorem kąpieliska, skoro wszyscy umywają ręce, a jeden zrzuca problem na drugiego? Zbici z tropu postanowiliśmy skontaktować się ponownie z wójtem Szczerbakiem. Wójt stwierdził jednak, że to nadal nie leży w kompetencjach gminy, choć sam tym razem nie wydawał się pewny swojego stanowiska.
Wypowiedzi RZGW z Poznania mogą sugerować, że niewielka jest ich wiedza na temat zbiornika w Poraju i nie bardzo są zainteresowani np. tym, że z zalewu w dni upalne korzysta nielegalnie wielu miłośników kąpieli. – Zamontowali tablice dla świętego spokoju, choć ja osobiście nie widziałem żadnej, ale może gdzieś się znajdują, linia brzegowa wynosi w końcu 17 km – mówi Szczerbak. – Nie widziałem nigdzie zakazu kąpieli – mówi rybak, który bardzo często przychodzi nad zalew. Tymczasem RZGW stwierdza, że przy zbiorniku jest 15 tablic, których stanu technicznego w zasadzie nie zna. Jeżeli ktoś zauważy taką  tablicę, to przeczyta, że zabrania się m. in. kąpieli, biwakowania, palenia ognia, pozostawiania śmieci, niszczenia zieleni i urządzeń wodnych oraz pomiarowych.  Czy ktoś przestrzega tych zasad?  – Są różni ludzie, trudno tego dopilnować, ale myślę, że nie jest źle. Tutaj interweniuje policja z Częstochowy i Myszkowa, a także patrol na wodzie – stwierdza wójt Poraja. – Nie mamy uprawnień do ścigania i karania osób łamiących zakazy w tym zakresie. Raportów w sprawie interwencji policji nie posiadamy – komentuje poznański zarząd.
Problem zauważył natomiast w maju Zarząd Zlewni Górnej Warty z/s w Skęczniewie, który po kilkukrotnych zgłoszeniach osób prywatnych wystosował pismo do Komendy Powiatowej w Myszkowie, w którym zaznacza, że łamanie przepisów stało się normą i nikt tego nie kontroluje.
Toczący się spór o zalew spowodował, że odpowiedzialność za korzystających z uroków zbiornika jest dzielona jak włos na czworo.
Zbiornik w Poraju został uruchomiony w 1978 roku wyłącznie w celu gromadzenia wody przemysłowej dla potrzeb Huty Częstochowa. Po upadku huty zarządcą terenu został Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Regionalny Fundusz Gospodarczy S.A. (następca Huty  Częstochowa) dysponuje częścią gruntów, w tym ośrodkiem „Leśna Radość” w Jastrzębiu k. Poraja.
Od kilku lat zbiornik pełni głównie funkcję retencyjną i rekreacyjną. Mieszkańcy w listach mailowych do wójta pisali, że chcieliby, aby z zalewem coś się zadziało pozytywnego. Czy wójt spełni ich oczekiwania? – 19 sierpnia zaproszono mnie do Ministerstwa Skarbu. Będą prowadzone negocjacje w sprawie przekazania gruntów – informuje wójt. O tym, czy rozmowy przyniosły jakiś efekt, poinformujemy w najbliższym czasie.