Od kilku tygodni w przestrzeni publicznej przemycane są informacje, że jakoby częstochowian jest więcej niż 200 tysięcy. Życzeniowe sugestie wprowadzają zamęt i poddają w wątpliwość decyzje władz wojewódzkich. A przypomnijmy, 9. listopada wojewoda śląski obwieszczeniem o liczbie radnych potwierdził, że Częstochowa ma mniej niż 200 tysięcy mieszkańców. A to ma wpływ na proces wyborczy, który przez lata wyglądał tak samo z uwagi na fakt, iż od połowy lat 80-tych Częstochowa szczyciła się mianem ćwierć milionowego miasta. Do teraz. W najbliższych wyborach samorządowych 7. kwietnia 2024 roku nie będziemy już wybierać 28 radnych, a 25. Będziemy mieć też mniej okręgów wyborczych – nie 5, a 4 oraz mniej wiceprezydentów – nie 4, a 3.
Jakie czekają mieszkańców zmiany już przy urnach wyborczych? Będzie ich kilka.
Nasuwa się pytanie: wierzyć pogłoskom, czy urzędnikom i w końcu, ilu mieszkańców rzeczywiście liczy Częstochowa? Jest nas niewiele ponad 200 tysięcy – jak podają niektóre media, czy jednak mniej?
Z tym pytaniem zwróciliśmy się do wojewody śląskiego Marka Wójcika, na co odpowiada jego Oddział ds. Komunikacji Społecznej:
„Aktualnym jest zarządzenie nr 366/23 Wojewody Śląskiego z dnia 9 listopada 2023 r. w sprawie ustalenia liczby radnych wybieranych do Sejmiku Województwa Śląskiego, radnych rad powiatów oraz rad gmin województwa śląskiego na kadencję 2024-2029 opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego.
Ustalenie liczby radnych dla każdej rady następuje na podstawie danych z Centralnego Rejestru Wyborców, na koniec kwartału, jednak nie wcześniej niż na 6 miesięcy i nie później niż na 4 miesiące przed upływem kadencji.
Tym samym zmiana liczby mandatów radnych miasta Częstochowy spowodowana jest zmniejszoną liczbą mieszkańców miasta.”
Odpowiedź wojewody zadaje kłam wszelkim plotkom na temat liczby mieszkańców Częstochowy.
Wybory samorządowe – jakie czekają nas zmiany?
Po pierwsze, wybierać będziemy – nie jak dotychczas – 28 radnych, a 25. W art. 17.1. ustawy o samorządzie gminnym czytamy: „W skład rady wchodzą radni w liczbie 25 w gminach do 200 000 mieszkańców oraz po 3 na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców”. Sprawa jest więc oczywista.
Nieparzysta (25) liczba osób zasiadających w radzie miasta Częstochowy oznacza, że ta uchwała będzie przegłosowana, która otrzyma poparcie co najmniej 13 radnych. Przy pełnej obsadzie na sesji nie będzie już możliwości uzyskania remisu w głosowaniach, co teoretycznie mogło mieć miejsce przy 28-osobowym składzie rady (14 „za” i 14 „przeciw”). Równa liczba głosów, czyli nie uzyskanie wymaganej większości skutkuje tym, że dana uchwała nie przechodzi. Oczywiście w Częstochowie do takich sytuacji w mijającej kadencji nie dochodziło, bo prezydent Krzysztof Matyjaszczyk (SLD) dysponował w radzie aż 20-stoma szablami. W nowym rozdaniu mogłoby być inaczej, ale problem rozwiązał się sam, bo będziemy mieć 25 radnych.
Po drugie, już w najbliższych wyborach samorządowych mamy mniej okręgów wyborczych. Dotychczas było ich 5, teraz będą 4. Połączone zostaną dwa okręgi wyborcze numer 1 i numer 2.
Okręgi wyborcze od 2024 roku:
Nr okręgu 1 – Dzielnice: Podjasnogórska, Stare Miasto, Śródmieście, Trzech Wieszczów oraz Częstochówka-Parkitka, Kiedrzyn, Tysiąclecie.
Nr okręgu 2 – Dzielnice: Mirów, Północ, Wyczerpy-Aniołów, Zawodzie-Dąbie.
Nr okręgu 3 – Dzielnice: Ostatni Grosz, Raków, Wrzosowiak.
Nr okręgu 4 – Dzielnice: Błeszno, Dźbów, Gnaszyn-Kawodrza, Grabówka, Lisiniec, Stradom.
Dziś jeszcze nie wiadomo, w przypadku nowego okręgu numer 1 (połączone 1 i 2), czy zmienią się siedziby komisji wyborczych, ale o tym mieszkańcy mają być poinformowani stosunkowo szybko.
W związku z tym, że będzie mniej radnych, zmienia się liczba mandatów. Po prostu mniej radnych będziemy wybierać.
Okręg numer 1 – 8 radnych (w poprzednich wyborach z dwóch połączonych obecnie okręgów, wybieraliśmy 10 radnych, po 5 na każdy okręg).
Okręg numer 2 – 6 radnych (w tym okręgu nie zaszły żadne zmiany).
Okręg numer 3 – 6 radnych (wcześniej wybieraliśmy 7 radnych).
Okręg numer 4 – 5 radnych (w tym okręgu nie zaszły żadne zmiany).
Po trzecie, Częstochowie przysługuje mniej zastępców prezydenta. Art. 26a ustawy o samorządzie gminnym precyzuje, ilu w danej gminie może pracować wice-: „prezydent, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swoich zastępców, a liczba ich nie może być większa niż trzech w gminach do 200 000 mieszkańców”.
Dotychczas prezydent Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk korzystał z zapisów tej samej ustawy, w której czytamy: „liczba zastępców nie może być większa niż czterech w gminach powyżej 200 000 mieszkańców” i ma 4 wiceprezydentów: (1) Jarosława Marszałka, (2) Piotra Grzybowskiego, (3) Ryszarda Stefaniaka, (4) Bartłomieja Sabata. Nowy prezydent, którego mieszkańcy Częstochowy wybiorą 7 kwietnia, będzie mógł powołać już tylko 3 swoich zastępców.
Częstochowa – miasto starych ludzi
Pierwsze, udokumentowane dane, które można znaleźć na temat liczby mieszkańców Częstochowy pochodzą z 1806 roku. Miasto zamieszkiwało wówczas 3.349 osób. W niespełna 100 lat, przekroczyliśmy po raz pierwszy liczbę 100 tysięcy mieszkańców. Od początku XX wieku do roku 1993, Częstochowa zwiększyła swój potencjał osobowy o 150%, osiągając liczbę 260 tysięcy mieszkańców. Przez kilka lat dynamicznie rozwijające się miasto oferowało rdzennym i napływowym mieszkańcom wiele możliwości, a jeszcze więcej obiecywało w przyszłości. Dla wielu domorosłych przedsiębiorców, Częstochowa stała się miastem marzenia o rozwoju własnego biznesu, począwszy od drobnego rzemiosła po wielkie zakłady. Nowe firmy zatrudniały na potęgę, powiększały własną infrastrukturę i dostarczały wzrostu dochodów miasta w formie podatków, a to z kolei przekładało się na lepszą jakość życia mieszkańców Częstochowy.
Niestety to już przeszłość. O ile prawie nigdzie w Polsce z demografią nie jest dobrze, tak w Częstochowie jest wręcz fatalnie i mija się z prawdą ten, co mówi, że jest inaczej – na szczęście nie kłamią… liczby.
Stan ludności osób zameldowanych na pobyt stały w Częstochowie:
2010 rok – 237.203 mieszkańców;
2018 rok – 212.872;
2023 rok – 194.659 (do połowy listopada).
Oczywiście teraz posypią się gromy, że przecież depopulacja występuje w całej Polsce. To prawda, ale są miasta i gminy, które od lat notują wzrost liczby mieszkańców, jak chociażby Kraków, Rzeszów, Gdańsk, Wrocław, Poznań, Białystok, czy nasz jurajski Olsztyn (2010 rok – 7.753 mieszkańców, a w 2023 – 8.056).
Pierwsza dziesiątka największych miast w Polsce za 2023:
1. Warszawa –1.861.975 mieszkańców;
2. Kraków – 803.282;
3. Wrocław – 674.079;
4. Łódź – 658.444;
5. Poznań – 541.316;
6. Gdańsk – 486.345;
7. Szczecin – 391.566;
8. Lublin – 331.243;
9. Bydgoszcz – 330.038;
10. Białystok– 292.600.
Częstochowa od lat nie jest miastem atrakcyjnym, ani dla młodych, ani dla chorych i niepełnosprawnych, ani dla przedsiębiorców, ani dla szukających pracy – w zasadzie dla nikogo, prócz samej władzy. Dlatego młodzi wyjeżdżają, a w Częstochowie zostają tylko osoby w podeszłym wieku, zgodnie z przysłowiem, że „starych drzew się nie przesadza”. Ponad 60 tysięcy osób zameldowanych w Częstochowie na 194 tysiące wszystkich mieszkańców, to osoby w wieku poprodukcyjnym (65+) i wciąż ich przybywa. Od lat nie możemy też mówić o zastępowalności pokoleniowej, bo częstochowski Urząd Stanu Cywilnego co roku odnotowuje ujemny przyrost naturalny.
Liczba urodzeń zgodnie z rejestrem mieszkańców:
2010 rok – 2.191 dzieci;
2018 rok – 1.642;
2021 rok – 1.317;
2023 rok – 1.027.
Liczba zgonów osób zameldowanych w Częstochowie zgodnie z rejestrem mieszkańców:
2010 rok – 2.737 osób;
2018 rok – 2.930;
2021 rok – 3.652;
2023 rok – 2.983.
Konsekwencje spadku ludności są jednak znacznie poważniejsze, nie tylko dla władzy, która zainkasuje mniejsze podatki, ale również dla wszystkich, którzy zamierzają w Częstochowie pozostać. To mniej żłobków i uczelni, przychodni i szpitali, mniej instytucji publicznych oraz podmiotów gospodarczych, oferujących atrakcyjne produkty i usługi, nie wspominając o miejscach pracy. Wymierną stratę powinni już liczyć sami mieszkańcy, którzy mniej uzyskają ze sprzedaży mieszkania czy domu. W 2010 roku 1 mkw. mieszkania w Częstochowie na rynku pierwotnym wynosił około 2.500 złotych, a w Katowicach około 3.000. 14 lat później, w roku 2024 w Częstochowie za 1 mkw. trzeba zapłacić około 6.000 złotych, a w Katowicach aż prawie 9.000.
Nigdy żadna władza w Częstochowie nie miała długoletniego planu dla miasta, a dziś jesteśmy na równi tak mocno pochyłej, że upadek jest już nie do zatrzymania.
Renata R. Kluczna
