Oddając sprawiedliwość należy przyznać, iż świadomość Polaków w zakresie ochrony środowiska zdecydowanie bardziej się poprawiła. Dziś nie trzeba nikogo przekonywać, że dbanie o środowisko naturalne, które nas otacza to nie tylko spuścizna dla kolejnych pokoleń, ale także wymierna korzyść dla współcześnie żyjących. To poprawa jakości życia i zdrowia. Lista obszarów zaniedbanych ekologicznie nadal jest jednak długa, a jednym z najbardziej zaniedbywanych punktów jest ochrona powietrza i atmosfery.
Wiodącą instytucją w zakresie ochrony środowiska naturalnego w województwie śląskim jest Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. To właśnie dzięki działalności Funduszu jednostki publiczne i prywatne skłaniają się ku inwestycjom na rzecz ekologii. Pamiętać należy, że obszar województwa śląskiego jest szczególnie narażony na ujemny wpływ emisji gazów do atmosfery. To rzecz jasna ma bezpośrednie odniesienie na żyjących w województwie ludzi. Z pewnością są oni bardziej narażeni na choroby wywołane zanieczyszczeniami powietrza niż w innych regionach. Istotną wiedzą jest to, że zanieczyszczone powietrze bezpośrednio szkodzi wodzie i glebie, a groźne jest tym bardziej, że jest nieuchwytne i mobilne. Z czym tak naprawdę mamy do czynienia? Na uprzemysłowionych terenach województwa śląskiego występują szkodliwe substancje: tlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu, węglowodory, a także pył zawieszony oraz pył opadający. Rzecz jasna w większości, źródłem zanieczyszczeń atmosfery jest przemysł. Nie oznacza to jednak, że indywidualny mieszkaniec powinien bagatelizować własną działalność. Najczęstszą przyczyną pożarów lasów i łąk jest właśnie człowiek. Wszystkie zanieczyszczenia zebrane razem, w tak zwanej skali globalnej, mają znaczący wpływ na zmiany klimatyczne.
Są trzy grupy źródeł skażenia atmosfery:
– punktowe – są to głównie duże zakłady przemysłowe emitujące pyły, dwutlenku siarki, tlenku azotu, tlenku węgla, metale ciężkie.
– powierzchniowe (rozproszone) – są to paleniska domowe, lokalne kotłownie, niewielkie zakłady przemysłowe emitujące głównie pyły, dwutlenek siarki.
– liniowe – są to głównie zanieczyszczenia komunikacyjne odpowiedzialne za emisję tlenków azotu, tlenków węgla, metali ciężkich (głównie ołów).
Oddychaj czystym powietrzem
By wiedzieć czemu szkodzimy poznajmy skład powietrza: azot – 78 proc., tlen – 21 proc., dwutlenek węgla, gazy szlachetne oraz para wodna – 1 proc. Dane statystyczne są zatrważające. Pod względem emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń Polska jest na trzecim miejscu na świecie. Niezmiernie groźnym dla całej Polski – i jak podają specjaliści dla województwa śląskiego wraz z subregionem częstochowskim – jest zjawisko tzw. niskiej emisji, czyli emisji komunikacyjnej, oraz pyłów i szkodliwych gazów pochodzących z lokalnych kotłowni węglowych i domowych. Nierzadko, ogrzewanie budynków odbywa się przy użyciu taniego węgla, o złych strukturach i niskich parametrach grzewczych. I tu z pomocą przychodzi Wojewódzki Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Z tej szansy skorzystało już ponad 50 gmin województwa śląskiego, a środki przekazane na rzecz programów przez Fundusz wyniosły ponad 100 milionów zł To z kolei pozwoliło na zmodernizowanie aż 11 tysięcy lokalnych kotłowni w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych.
Mimo iż region częstochowski uchodzi za obszar rolniczy wciąż mamy do czynienia z przekroczeniem niskiej emisji. Bez wątpienia wpływ ma migracja gazów. W mieście Częstochowa szczególnie zagrożonym obszarem jest dzielnica Śródmieście, koncentrująca w sobie gęstą zabudowę, tak mieszkalną jak i przemysłową. Problem dotyczy I i II Alei Najświętszej Maryi Panny oraz ulic przyległych. Na tym obszarze znajdują się budynki o charakterze mieszkalnym, handlowo-usługowym, biurowym, oświatowo-kulturalnym i przemysłowym, oraz budynki wielorodzinne. Od wielu lat, miasto Częstochowa czyni starania zmniejszające zanieczyszczenia powietrza poprzez wymianę starych, nieefektywnych urządzeń grzewczych na kotły nowoczesne o wysokiej sprawności i ekologiczne. Częstochowa wzięła również udział w prestiżowym projekcie cyklu seminariów przeprowadzanych w 5 miastach Polski: w Tarnowie, w Bielsko-Białej, w Będzinie, w Krakowie i w Częstochowie. Spotkania tego typu są impulsem do rozpoczęcia na szeroką skalę dyskusji szczególnie wśród społeczności lokalnej. Efektem winny być stopniowo wdrażane rozwiązania problemu niskiej emisji tak w naszym, jak i w innych regionach. Podczas cyklu spotkań uczestnicy przyznali, iż sprawą fundamentalną jest podniesienie wiedzy oraz świadomości mieszkańców w zakresie likwidacji źródeł niskiej emisji.
Większość przedsięwzięć podejmowanych na terenie subregionu częstochowskiej nie byłaby możliwa bez pomocy i aktywnego udziału Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. I chociaż w teorii powszechnie wiadomo, że zmiany są konieczne i musimy wpływać na poprawę jakości powietrza atmosferycznego, to jednak niewiele instytucji, szczególnie samorządowych podejmuje się tego wyzwania. Uporanie się z ogromem potrzeb generuje poważne środki finansowe i tu naprzeciw oczekiwaniom wychodzi Wojewódzki Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, bez którego realizacja większości przedsięwzięć proekologicznych nie byłaby po prostu możliwa.
