Izba Skarbowa w Katowicach przypomina, że z początkiem 2015 roku weszły w życie nowe przepisy, rozszerzające zasady przyznawania ulg podatkowych na dzieci. Z ulgi będą mogły skorzystać wszystkie rodziny, w których przynajmniej jedno z rodziców płaci podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), nastąpi też podwyższenie ulgi na trzecie i każde kolejne dziecko o 20 proc. Szacuje się, że zmiany będą dotyczyć ponad miliona polskich rodzin, w których wychowuje się około dwóch milionów dzieci.
Zmiany poprawią sytuację tych podatników, dla których dotąd pełne wykorzystanie ulgi było nieosiągalne, w tym dla blisko połowy rodzin wielodzietnych, których podatek był niższy od maksymalnego poziomu ulgi. Teraz budżet państwa dopłaci tym rodzinom, zwracając kwotę niewykorzystanej ulgi. Aby ulga nie stała się zniechęcającą do pracy i uzależniającą zapomogą, zwrot nie będzie mógł przekroczyć łącznej kwoty zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Warunkiem zwrotu jest zatem opodatkowana i oskładkowana praca przynajmniej jednego z rodziców. Ma to stymulować wsparcie tych rodzin, w których praca, a nie zasiłek, jest sposobem utrzymania.
Już w 2015 roku kwoty odliczenia będą wynosić na pierwsze i drugie dziecko – 1.112,04 zł, na trzecie – 2.000,04 zł, a na każde kolejne 2.700 zł. Jest to związane z tym, że stopa ubóstwa jest najwyższa właśnie w rodzinach wielodzietnych i rośnie wraz z liczbą dzieci w rodzinie.
Osoby wychowujące w roku jedno dziecko skorzystają z odliczenia, o ile ich roczne dochody nie przekroczą kryterium dochodowego, wynoszącego:
* 112 000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (dochody podatnika i jego małżonka),
* 112 000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko,
• 56 000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku.
Natomiast rodzice wychowujący dwoje i więcej dzieci skorzystają z ulgi bez względu na wysokość uzyskanego dochodu.
Obecnie współczynnik dzietności wynosi ok. 1,3 i jest znacznie poniżej wartości zapewniającej zastępowalność pokoleń (ok. 2,1), której nie gwarantuje model 2+2, czyli posiadanie przez rodzinę dwójki dzieci. Pomimo pozytywnych sygnałów, takich jak obserwowany w pierwszej połowie 2014 wzrost liczby urodzeń (pierwszy od lat), polityka państwa musi zachęcać do posiadania dzieci. Jak wynika z badań prowadzonych w innych krajach, najskuteczniejszym instrumentem finansowym wpływającym na zwiększenie dzietności jest wsparcie rodziców przy decyzji właśnie o trzecim dziecku. O ile bowiem sytuacja finansowa nie jest kluczowym kryterium w przypadku decyzji o posiadaniu pierwszego i zwykle drugiego dziecka, o tyle decyzja o trzecim dziecku jest często determinowana właśnie sytuacją ekonomiczną.
W latach 2015-2020 – tak wynika z zapowiedzi rządu – ponad 2 mld zł ma być przeznaczonych na tworzenie przyzakładowych żłobków i przedszkoli, a od 2016 z urlopów rodzicielskich będą mogli korzystać także rodzice bezrobotni, pracujący na umowy o dzieło, studenci i rolnicy. Otrzymają oni ok. 1.000 zł świadczenia.
Podatnik korzystający z ulgi na dzieci wypełnia PIT-36 lub PIT-37 oraz PIT/O stanowiący załącznik do tych zeznań. Podatnik, który chce otrzymać przysługującą kwotę niewykorzystanej ulgi na dzieci, składając zeznanie za 2014 rok dodatkowo wypełnia PIT/UZ. Formularz ten stanowi
uzupełnienie zeznania podatkowego (PIT-36 lub PIT-37) składanego za 2014.
