Niezbędnik świadomego członka spółdzielni (część 4)

– Często nie korzystamy z przysługujących nam praw z czystej niewiedzy. Trudno się temu dziwić, gdyż w wielu aktach prawnych nie brak określeń, które – szczególnie dla laika – mają zupełnie inne znaczenie, niż się na pozór wydaje. – Jakie mamy prawa? Jak z nich korzystać? – Czy zdajemy sobie sprawę, jakie z przysługujących nam praw wynikają dla nas ograniczenia?– Akademia Obywatelska to przewodnik po meandrach prawa, kruczkach i pułapkach przepisów.– Akademia Obywatelska to kompendium wiedzy o prawach i ograniczeniach z nich wynikających.

Ponieważ Nasi Czytelnicy wielokrotnie (m.in. podczas wszystkich spotkań „Podziemnego Salonu Prasowego 7 dni”) zgłaszali potrzebę poszerzenia wiedzy w zakresie praw, przysługujących członkom spółdzielni mieszkaniowych – rozpoczynamy od cyklu artykułów, mających na celu omówienie zasad funkcjonowania tej szczególnej formy prawnej, jaką jest każda spółdzielnia, także spółdzielnia mieszkaniowa.
Bo przecież, wbrew malkontentom, nie jest tak, że spółdzielnia to „państwo w państwie”, że jej zarząd i prezes to udzielni władcy, decydujący za nas i wbrew naszej woli.
Jest w Polsce prawo i zanim zaczniemy utyskiwać, musimy najpierw zrozumieć, jak to wszystko funkcjonuje, co z czego wynika i co kto może, a czego nikomu nie wolno.

Kto może być członkiem rady nadzorczej, a kto może być członkiem zarządu

W skład rady nadzorczej muszą wchodzić co najmniej trzy osoby. Przy tym członkami rady nadzorczej mogą być wyłącznie członkowie spółdzielni. Jedynie w przypadku, kiedy członkiem spółdzielni mieszkaniowej jest, oprócz osób fizycznych, także osoba prawna (na przykład  spółka prawa handlowego lub fundacja), to do rady nadzorczej może być wybrana osoba niebędąca członkiem spółdzielni, wskazana przez tę osobę prawną.
Natomiast członek zarządu nie musi być członkiem spółdzielni.

Kto nie może być członkiem rady nadzorczej i zarządu

Członkiem rady nadzorczej lub zarządu nie może być osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa przeciwko:
– ochronie informacji,
– wiarygodności dokumentów,
– mieniu,
– obrotowi gospodarczemu,
– obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.
Nie może być także członkiem rady nadzorczej ani zarządu osoba, która popełniła również przestępstwo działania na szkodę spółdzielni, przestępstwo umożliwienia bezprawnego głosowania oraz różnego rodzaju fałszerstw na walnym zgromadzeniu lub bezprawnego wykonywania praw mniejszości.
Powyższy zakaz ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednak nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary.
Ponadto nie można być jednocześnie członkiem rady nadzorczej i zarządu tej samej spółdzielni. Członkowie rady i zarządu nie mogą zajmować się interesami konkurencyjnymi wobec spółdzielni, a w szczególności uczestniczyć jako wspólnicy lub członkowie władz przedsiębiorców prowadzących działalność konkurencyjną wobec spółdzielni. Naruszenie zakazu konkurencji stanowi podstawę odwołania członka rady lub zarządu oraz powoduje inne skutki prawne przewidziane w odrębnych przepisach. W skład rady nie mogą wchodzić osoby będące kierownikami bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni lub pełnomocnikami zarządu oraz osoby pozostające z członkami zarządu lub kierownikami bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej.

Za co odpowiadają członkowie rady nadzorczej i zarządu spółdzielni

Zarówno członkowie rady nadzorczej, jak i zarządu spóldzielni ponoszą odpowiedzialność za:
– działanie na szkodę spółdzielni,
– brak zgłoszenia wniosku o upadłość spółdzielni pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółdzielni,
– niepoddanie spółdzielni lustracji,
– nieudzielenie lub udzielenie niezgodnych ze stanem faktycznym wyjaśnień lustratorowi,
– niedopuszczenie lustratora do pełnienia obowiązków lub nieprzedłożenie mu stosownych dokumentów,
– nieudostępnienie członkom spółdzielni protokołu lustracji,
– niezwołanie walnego zgromadzenia, zebrania przedstawicieli albo zebrań grup członkowskich poprzedzających zebranie przedstawicieli,
– nieprzygotowanie w terminie dokumentów dotyczących dokonania podziału w spółdzielni,
– ogłaszanie albo przedstawianie organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi nieprawdziwych danych.

Czym odpowiada członek spółdzielni, co z jego wkładami i udziałami członkowskimi

A jaka jest odpowiedzialność „zwyczajnego” członka spółdzielni, czyli takiego, który nie jest ani w radzie nadzorczej, ani w zarządzie? Otóż członek spółdzielni odpowiada za pokrycie strat spółdzielni jedynie do wysokości udziału członkowskiego i wniesionego wkładu członkowskiego. Wobec wierzycieli spółdzielni nie ma on żadnych innych zobowiązań.
Osoba występująca ze spółdzielni może żądać zwrotu wniesionych wkładów i udziałów.

Artykuł 273 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych

Kto, będąc członkiem zarządu spółdzielni mieszkaniowej, pełnomocnikiem, albo likwidatorem, wbrew obowiązkowi dopuszcza do tego, że spółdzielnia:
1) nie udostępnia członkowi spółdzielni mieszkaniowej odpisów oraz kopii dokumentów, o których mowa w art. 81,
2) nie rozlicza kosztów budowy lokalu w terminach, o których mowa w art. 10 ust. 3 albo art. 18 ust. 4
– podlega karze grzywny.

Artykuł 267b ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

Kto, będąc członkiem zarządu spółdzielni albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółdzielni pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółdzielni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Artykuł 267c ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem wbrew przepisom ustawy:
1) nie poddaje spółdzielni lustracji,
2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym wyjaśnień lustratorowi, nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków lub nie przedkłada stosownych dokumentów,
3) nie udostępnia członkom spółdzielni protokołu lustracji,
4) nie zwołuje walnego zgromadzenia, zebrania przedstawicieli albo zebrań grup członkowskich poprzedzających ze-branie przedstawicieli,
5) nie przygotowuje w terminie dokumentów dotyczących dokonania podziału w spółdzielni, o którym mowa w art. 108b,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Artykuł 267d ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

§ 1. Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem, ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Artykuł 58 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze

Członek zarządu, rady oraz likwidator odpowiada wobec spółdzielni za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółdzielni, chyba że nie ponosi winy.

(cdn.)

***

Spółdzielnie mieszkaniowe mają okazje uczestniczenia w płatnych konkursach…