Sieć Obywatelska Watchdog Polska rozesłała do mediów komunikat, w którym apeluje do urzędników samorządowych o nieprzekazywanie danych Poczcie Polskiej. Zaraz potem Jacek Sasin, Minister Aktywów Państwowych stwierdził w mediach: „W tej chwili stan prawny jest zupełnie jasny. Jest ustawowy zapis dający możliwość Poczcie Polskiej i Poczta się do tego odwołuje – do zażądania i otrzymania wszelkiego rodzajów rejestrów i spisów wyborców.” I kto ma racje, a co na to samorządowcy?
Sprawa z Pocztą Polską okazała się dość dynamiczna. Przesłany 23 kwietnia mail do urzędów miast i gmin okazał się być dla samorządów komunikatem anonimowym, bowiem nikt pod prośbą o udostępnienie danych się nie podpisał. Medialna wrzawa zweryfikowała postawę dyrekcji Poczty Polskiej, która następnego dnia powtórzyła tego samego maila, lecz z wymaganymi podpisami. W piątek więc większość włodarzy gmin regionu częstochowskiego – nierzadko zaskoczonych sytuacją – stała na stanowisku, że danych swoich mieszkańców nie udostępni. Koronnym argumentem był właśnie brak podpisu elektronicznego pod prośbą o przekazanie danych. Skoro jednak następnego dnia podpis został uzupełniony, to i stanowisko władz gminnych mogło ulec zmianie. Tygodnik 7 dni sprawdził to dla naszych Czytelników.
Miasto Częstochowa – oświadczenie prezydenta Częstochowy Krzysztofa Matyjaszczyka z dnia 24. kwietnia:
„Pragnę oświadczyć, że nie ma obecnie podstaw prawnych, aby w związku z korespondencją, jaka wpłynęła na adres poczty elektronicznej Urzędu Miasta Częstochowy, 22 kwietnia br.
z adresu wybory2020@poczta-polska.pl, udostępnić bazę wyborców zawierającą dane osobowe mieszkanek i mieszkańców Częstochowy.
Korespondencja ta jest obarczona licznymi brakami i nie została skierowana w postaci dokumentu doręczanego środkami komunikacji elektronicznej (w rozumieniu przepisów ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne).
Wniosek nie został wysłany poprzez skrzynkę podawczą Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej ePUAP. Nie został też podpisany podpisem elektronicznym przez osobę upoważnioną do reprezentowania nadawcy, czyli – jak rozumiemy – operatora pocztowego wyznaczonego do pozyskania spisu wyborców. Korespondencja nie zawiera również adresu skrytki e-PUAP, na który spodziewana przesyłka zwrotna z Urzędu Miasta Częstochowy miałaby trafić.
Ponadto do wniosku nie została dołączona kopia rozstrzygnięcia organu administracji rządowej o nałożeniu na operatora pocztowego obowiązku, z którym wiąże się konieczność pozyskania danych ze spisu wyborców.
Miasto jest strażnikiem danych wyborców z Częstochowy i nie udostępni tych danych, jeżeli nie będzie miało jasnej i jednoznacznej podstawy prawnej do realizacji takiego zadania.
Władze samorządowe i wyborcy muszą mieć również pewność, że sposób oraz wymagana przez operatora pocztowego forma przekazania bazy zawierającej dane osobowe będzie zapewniać pełne bezpieczeństwo tych danych, a tym samym bezpieczeństwo mieszkanek i mieszkańców Częstochowy.
Krzysztof Matyjaszczyk, Prezydent Miasta Częstochowy.”
Miasto Częstochowa – oświadczenie prezydenta Częstochowy Krzysztofa Matyjaszczyka z dnia 29. kwietnia:
„(…) Urząd Miasta Częstochowy jest otwarty na niezbędną współpracę w zakresie prac mających na celu przygotowanie i przeprowadzenie wyborów Prezydenta RP oraz deklaruje pełne wsparcie w ramach obowiązujących przepisów prawa wyborczego oraz przepisów wykonawczych dotyczących prowadzenia rejestru wyborców.
Jesteśmy jednak zobowiązani do przestrzegania obowiązujących przepisów prawa, a powołanie się przez Pocztę Polską S.A. (..) na brzmienie art. 99 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21 (…) oraz decyzję (polecenie) Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 2020 r. (…), w opinii tak służb prawnych Urzędu Miasta Częstochowy, jak i zewnętrznych podmiotów (opinie prawne gremiów, w skład których wchodzą miasta i gminy, branżowych stowarzyszeń i fundacji oraz kancelarii prawnych) nie stanowią odpowiednich podstaw prawnych pozwalających jednostce samorządu terytorialnego na udostępnienie przedmiotowych danych Poczcie Polskiej S.A.
Zgodnie z obowiązującym na dzień 28 kwietnia 2020 r. stanem prawnym, to samorządy realizują zadania związane z organizacją zarządzonych na dzień 10 maja br. wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, gdyż Kodeks wyborczy ani żadna inna ustawa nie przekazują zadań z zakresu organizacji wyborów na rzecz Poczty Polskiej S.A. Nie ma również aktu prawnego, który przewidywałby głosowanie w trybie korespondencyjnym. Ustawa z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. nie ma zakończonej procedury ustawodawczej, tym samym nie może stanowić podstawy działania władzy publicznej.
Poczta Polska S.A. jako operator pocztowy może otrzymać dane osobowe pod warunkiem, że dane te byłyby potrzebne do realizacji zadań związanych z organizacją wyborów Prezydenta RP bądź były potrzebne w celu wykonania innych obowiązków nałożonych przez organy administracji rządowej. Pierwsza przesłanka nie jest na dzisiaj spełniona, ponieważ odpowiednia ustawa nie została jeszcze uchwalona. Druga przesłanka natomiast wymaga – zgodnie z art. 51 ust. 5 Konstytucji RP – istnienia przepisów rangi ustawowej, które regulowałyby te obowiązki, a takiej ustawy nie ma.
(…) Ponadto przesłany wniosek dotyczy sporządzenia nowego rodzaju spisu wyborców, zawierającego w określonym układzie dane z różnych źródeł według wyznaczonego we wniosku układu. Spis wyborców jest dziś zdefiniowany w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 grudnia 2014 r. w sprawie spisu wyborców (…) zupełnie inaczej, a przepis art. 99 ustawy z 16 kwietnia nie zawiera dyspozycji do żądania od nas sporządzania nowych rodzajów dokumentów. Samorządy sporządzają spis wyborców zgodnie z obowiązującymi regulacjami.
W związku z powyższym oraz w świetle obowiązujących przepisów, brak jest podstaw prawnych do przekazania wnioskowanych danych.”
***
Gmina Kruszyna (powiat częstochowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wójt Jadwiga Zawadzka:
– W tej chwili nie wydamy stanowiska, bo czekamy na opracowanie prawne. Obecnie oceniamy tę sytuację negatywnie. Listy wyborców z naszego terenu nie wydamy.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – sekretarz Małgorzata Wierzbicka:
– Nie udostępnimy, bo naszym zdaniem nie ma podstaw prawnych.
***
Gmina Olsztyn (powiat częstochowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wydział promocji:
– Na podstawie anonimowego maila nie wydamy danych naszych mieszkańców. Będziemy konsultować sprawę z inspektorem do spraw RODO, który odpowiada za udostępnianie danych.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – wydział promocji:
– Nasze stanowisko w tej sprawie nie uległo zmianie – nie wydamy danych naszych mieszkańców.
***
Gmina Konopiska (powiat częstochowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wójt Jerzy Żurek:
– Na dzień dzisiejszy danych nie wydamy, bo to my złamalibyśmy prawo. Czekamy na uzupełnienie formy prawnej. Samochciejstwo to za mało. Dla nas ten mail dziś nie jest żadnym dokumentem.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – zastępca wójta Iwona Lisek:
– Jeszcze nie określiliśmy jednoznacznego stanowiska, ale przychylamy się do alternatywy, z której wynika, że nasza odpowiedź będzie negatywa. I raczej takiej odpowiedzi udzielimy Poczcie Polskiej.
***
Gmina Lelów (powiat częstochowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – sekretarz Henryk Nowak:
– Jak wejdzie w życie ustawa, to załatwimy sprawę szybko. Póki ustawy nie ma, nie udostępnimy danych dotyczących naszych mieszkańców. Gmina ma określone zadania i z nich się wywiązuje. Nie ma ustawy – nie ma obowiązku.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – pracownik urzędu:
– Postąpimy zgodnie z przepisami prawa. Jeśli pojawi się rozporządzenie, w którym określone będzie, w jaki sposób mają w tej sprawie postąpić samorządy, dostosujemy się do jego zapisów. Na dzień dzisiejszy nie podjęliśmy żadnej decyzji.
***
Gmina Mykanów (powiat częstochowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wójt Dariusz Pomada:
– Skierowaliśmy pytanie do komisarza wyborczego. Czekamy na jego wyjaśnienia i dopiero wtedy podejmiemy decyzję.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – wójt Dariusz Pomada:
– Nasza decyzja jest zarówno na „tak”, jak i na „nie”. Plik ze spisem wyborców mamy gotowy, w każdej chwili możemy go wysłać. Poprosiliśmy jednak Pocztę Polską o wyjaśnienie kilku kwestii prawnych, w tym zapytaliśmy o to, co mają zamiar zrobić z otrzymanym od nas spisem po wyborach. W żadnym razie nie uchylamy się od narzucanych nam obowiązków, ale żaden prezydent, burmistrz czy wójt nie podejmie decyzji, które miałyby dla niego skutek prawny. Nadmienię tylko, że za złamanie zapisów RODO, w jednym tylko przypadku, grozi kara 100 tys. zł z prywatnej kieszeni osoby łamiącej prawo. Konsekwencje są więc ogromne, stąd nasza ostrożność.
***
Gmina Koziegłowy (powiat myszkowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – burmistrz Jacek Ślęczka:
– Właśnie przed chwilą przesłaliśmy pismo do Poczty Polskiej z informacją, że nie udostępnimy danych mieszkańców z tego powodu, iż mail przesłany do nas przez Pocztę nie zawiera podpisu elektronicznego. Nie mamy pewności, czy mail na pewno wysłała Poczta Polska. Dlatego danych nie udostępnimy.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – burmistrz Jacek Ślęczka:
– Gdy rozmawialiśmy ostatnio mówiłem, że nie udostępnimy danych wyborców z naszego terenu z tego powodu, że mail z prośbą o przekazanie danych nie zawierał żadnego podpisu. Nie mieliśmy pewności, czy na pewno informacje przesłała Poczta Polska. Obecnie sytuacja się zmieniła, bo Poczta Polska poprawiła wniosek i ten najnowszy zawiera już podpis elektroniczny. Przesłaliśmy do Poczty Polskiej pismo, w którym poinformowaliśmy, że obecnie trwa u nas aktualizacja spisu wyborców. Dane zostaną niezwłocznie przesłane, jak tylko będzie to możliwe.
***
Gmina Poraj (powiat myszkowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – sekretarz Anna Trąbska:
– W sprawie danych wyborców z naszej gminy nie udzielamy informacji Poczcie Polskiej.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – wójt Katarzyna Kaźmierczak:
– Nie zmieniliśmy zdania w tej sprawie. Skierowaliśmy stosowną odpowiedź do Poczty Polskiej, w której wyjaśniamy nasze stanowisko. Nie udzielimy informacji Poczcie Polskiej.
***
Gmina Myszków (powiat myszkowski)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – rzecznik prasowy Małgorzata Kitala-Miroszewska:
– Nie widzimy możliwości przesłania danych, o które prosi Poczta. Ustawa jest dopiero procedowana. Nie będziemy wysyłać danych, bo naszym zdaniem nie ma podstaw prawnych.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – rzecznik prasowy Małgorzata Kitala-Miroszewska:
– Z naszego punktu widzenia w tej sprawie nic się nie zmieniło. Dopóki nie wejdzie w życie ustawa, w której jasno nie będą określone przepisy dotyczące samorządów w tej sprawie, danych nie udostępnimy.
Burmistrz Myszkowa Włodzimierz Żak wystosował w tej sprawie oświadczenie: „Wobec licznych zapytań mailowych od Państwa, a dotyczących przekazania danych osobowych ze spisu wyborców mieszkańców Myszkowa, informuję, że na podstawie obowiązujących dzisiaj przepisów prawnych, nie ma możliwości przekazania tych danych Poczcie Polskiej.”
***
Gmina Krzepice (powiat kłobucki)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – pracownik urzędu:
– Nasze stanowisko jest takie jak wszystkich. Na chwilę obecną nie udostępnimy naszego spisu wyborców. Sprawa ta nie będzie załatwiona pozytywnie.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – burmistrz Krystian Kotynia:
– W tej sprawie jest bardzo dużo wątpliwości i niejasności. Musimy pamiętać, że tak szczegółowe dane naszych mieszkańców są danymi wrażliwymi. Wyartykułowaliśmy nasze obawy Poczcie Polskiej i czekamy na odpowiedź. Mamy też mnóstwo pytań ze strony naszych mieszkańców, którzy chcą wiedzieć, jak się zachowamy. Do czasu wyjaśnienia wszystkich wątpliwości ze strony Poczty Polskiej, danych naszych mieszkańców nie udostępnimy.
***
Gmina Panki (powiat kłobucki)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wójt Urszula Bujak:
– Na ten moment nie odpowiadamy na maila Poczty Polskiej. Ta informacja, która do nas dotarła nie jest żadnym dokumentem. W tej sprawie otrzymaliśmy stanowisko Związku Gmin Wiejskich. Wspólnie z innymi gminami podjęliśmy decyzję o nie nieudostępnianiu danych. Czekamy na wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – sekretarz Krystyna Kubat:
– Rzeczywiście, zmieniliśmy zdanie. W dniu wczorajszym (wtorek, 28 kwietnia 2020 roku) próbowaliśmy wysłać dane dotyczące naszego spisu wyborców. Chyba jest coś nie tak z adresem mailowym, chyba jest niewłaściwy, bo mail do Poczty nie dotarł. Nie mniej jednak spis wyborców naszej gminy Poczcie Polskiej udostępniamy.
***
Gmina Popów (powiat kłobucki)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – sekretarz Ewa Kardas-Bernaś:
– Nie udostępniliśmy i na tę chwilę nie udostępnimy żadnych danych naszych mieszkańców. Naszym zdaniem nie ma podstaw prawnych do takiego działania.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – sekretarz Ewa Kardas-Bernaś:
– Na chwilę obecną podtrzymujemy nasze stanowisko z ubiegłego tygodnia – nie udostępnimy spisu wyborców Poczcie Polskiej.
***
Gmina Lipie (powiat kłobucki)
Wypowiedź z dnia 24. kwietnia – wójt Bożena Wieloch:
– Poprosiliśmy Pocztę Polską o to, by uzupełniła swój wniosek o podpis elektroniczny, ale nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. Na razie odnosimy się tylko do samego wniosku. Jeśli otrzymamy pismo z podpisem, wówczas zajmiemy stanowisko.
Wypowiedź z dnia 29. kwietnia – wójt Bożena Wieloch:
– Nasze stanowisko uległo zmianie w takim sensie, że otrzymaliśmy liczne opinie, między innymi ze Związku Miast Polskich oraz z Kancelarii Sejmu, które to opinie w większości były negatywne. Wystąpiłam do Poczty Polskiej z prośbą o odpowiedź na kilka pytań, rozwiewających nasze wątpliwości. Chcę wyraźnie podkreślić, że my już w zasadzie mamy wszystkie spisy wyborców przygotowane do wysłania i jesteśmy gotowi je udostępnić. Na ten czas Poczta Polska jeszcze nie odpowiedziała. Czekamy. Liczymy, że Poczta Polska rozwieje nasze wątpliwości i wówczas przygotowany spis wyborców wyślemy.
