Akademia Obywatelska – Często nie korzystamy z przysługujących nam praw z czystej niewiedzy. Trudno się temu dziwić, gdyż w wielu aktach prawnych nie brak określeń, które – szczególnie dla laika – mają zupełnie inne znaczenie, niż się na pozór wydaje.– Jakie mamy prawa? Jak z nich korzystać?– Czy zdajemy sobie sprawę, jakie z przysługujących nam praw wynikają dla nas ograniczenia?– Akademia Obywatelska to przewodnik po meandrach prawa, kruczkach i pułapkach przepisów.– Akademia Obywatelska to kompendium wiedzy o prawach i ograniczeniach z nich wynikających.Ponieważ Nasi Czytelnicy wielokrotnie (m.in. podczas wszystkich spotkań „Podziemnego Salonu Prasowego ”) zgłaszali potrzebę poszerzenia wiedzy w zakresie praw, przysługujących członkom spółdzielni mieszkaniowych – rozpoczynamy od cyklu artykułów, mających na celu omówienie zasad funkcjonowania tej szczególnej formy prawnej, jaką jest każda spółdzielnia, także spółdzielnia mieszkaniowa.Bo przecież, wbrew malkontentom, nie jest tak, że spółdzielnia to „państwo w państwie”, że jej zarząd i prezes to udzielni władcy, decydujący za nas i wbrew naszej woli.Jest w Polsce prawo i zanim zaczniemy utyskiwać, musimy najpierw zrozumieć, jak to wszystko funkcjonuje, co z czego wynika i co kto może, a czego nikomu nie wolno.
Współpraca między spółdzielniami jako zasada działania spółdzielczości
Wśród obowiązujących na całym świecie międzynarodowych zasad spółdzielczych, na szóstym miejscu figuruje współdziałanie, rozumiane jako współpraca między spółdzielniami. W najbardziej aktualnej postaci, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowego Związku Spółdzielczego podczas kongresu w Manchesterze z okazji 100-lecia tej organizacji w 1995 r., zawarto następujące rozwinięcie tej zasady: „spółdzielnie starają się służyć swoim członkom w sposób najbardziej efektywny oraz wzmacniać ruch spółdzielczy poprzez współpracę w ramach struktur lokalnych, krajowych, regionalnych i międzynarodowych”.
Współpraca krajowa
Współdziałanie spółdzielni na szczeblu krajowym załatwia uczestnictwo poszczególnych spółdzielni w spółdzielczych związkach rewizyjnych, jak również ustawowe podporządkowanie wszystkich polskich spółdzielni Krajowej Radzie Spółdzielczej.
Współpraca lokalna
Poza tymi ustawowymi „obowiązkowymi” formami współdziałania spółdzielni, samorzutnie tworzą się lokalne i regionalne sieci powiązań. Na przykład od 2003 roku istnieje Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych z siedzibą w Poznaniu, propagujące integrację i współdziałanie spółdzielni socjalnych, głownie z terenu Wielkopolski.
Podobnych inicjatyw nie brakuje też w naszym regionie. W 2009 roku w Sali Sesyjnej Urzędu Miejskiego w Bytomiu miejscowe spółdzielnie socjalne powołały nieformalne „Porozumienie Spółdzielni Socjalnych”, które następnie doprowadziło w początkach roku 2011 do zwołania w Chorzowie zebrania założycielskiego stowarzyszenia pod nazwą „Śląskie Porozumienie na rzecz Spółdzielni Socjalnych”. Organizatorzy mieli ambicje do integrowania spółdzielni z całego województwa, stąd w te działania zaangażowali się przedstawiciele dwóch spółdzielni socjalnych z Bytomia i po jednej z Chorzowa, Częstochowy, Kłomnic i Mikołowa. Z kolei wiosną tego samego roku spółdzielnie socjalne z Częstochowy i Świdnicy, wraz z organizacjami pozarządowymi powołały Grupę Roboczą Ekonomii Społecznej, a ta z kolei zainicjowała powołane w 2014 roku międzysektorowe partnerstwo pod nazwą „Ośrodek Modelowania Przedsiębiorczości Społecznej”, stworzone przez organizacje pozarządowe, firmy prywatne i spółdzielnie socjalne. W ramach partnerstwa organizowane są szkolenia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, a także praktyki zawodowe, a członkowie spółdzielni socjalnych pogłębiają swoją wiedzę i podnoszą kwalifikacje oraz znajdują zatrudnienie przy realizacji zleceń dla firm uczestniczących w partnerstwie.
Współpraca międzynarodowa
O współpracę polskiej spółdzielczości na szczeblu międzynarodowym oficjalnie dba Krajowa Rada Spółdzielcza, jak również kilka największych polskich związków rewizyjnych, które obok Krajowej Rady, są również bezpośrednimi członkami Międzynarodowego Związku Spółdzielczego. Są to: Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa, Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Spożywców „Społem”, Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy, Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych RP. Oczywiście, nic też nie stoi na przeszkodzie, żeby jakakolwiek spółdzielnia z Polski nawiązała współpracę ze spółdzielnią z zagranicy.
Spółdzielnia europejska
Już od kilkunastu lat istnieje możliwość założenia spółdzielni europejskiej, która może prowadzić działalność w całej Unii Europejskiej przy zachowaniu jednej osobowości prawnej. Powstanie, organizację i działalność spółdzielni europejskiej reguluje polska ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz.U. 2006 Nr 149 poz. 1077). Uzupełnia ona przepisy obowiązującego wszystkie państwa Unii Europejskiej rozporządzenia Rady nr 1435/2003/WE z dnia 22 lipca 2003 r.
Założenie spółdzielni europejskiej od podstaw wymaga co najmniej pięciu podmiotów. Mogą to być osoby fizyczne lub prawne z co najmniej dwóch państw członkowskich. Przepisy pozwalają też na utworzenie spółdzielni europejskiej w drodze połączenia się istniejących spółdzielni z co najmniej dwóch różnych państw członkowskich Unii. Członkami spółdzielni europejskiej powinni być klienci, pracownicy lub dostawcy tej spółdzielni albo osoby w jakiś sposób zaangażowane w jej działania. Każdy z członków spółdzielni europejskiej powinien otrzymywać korzyść z działalności tej spółdzielni, odpowiadającą jego udziałowi w czynnościach spółdzielni.
Jako pierwsza spółdzielnia europejska w Polsce powstała w 2011 roku (z zamiarem prowadzenia sieć sklepów medycznych, wypożyczalni sprzętu medycznego oraz aptek społecznych) „Flandria” Spółdzielnia Europejska z o.o. w Inowrocławiu, utworzona z inicjatywy Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy „Flandria”, Fundacji Wzajemnej Pomocy oraz partnerów belgijskich: Escapo, De Lindeboom i Nationaal Hulpfonds.
Artykuł 3 i 4 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej
Art 3. Spółdzielnia europejska, zwana dalej „SCE”, podlega wpisowi do rejestru na zasadach określonych dla spółek akcyjnych. Do zgłoszenia SCE do rejestru stosuje się odpowiednio art. 318 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.), zwanej dalej „Kodeksem spółek handlowych”.
Art 4. 1. Organem właściwym w rozumieniu art. 7 ust. 8 i art. 73 ust. 1 rozporządzenia jest sąd rejestrowy właściwy według siedziby statutowej SCE.
2. Organem właściwym w rozumieniu art. 29 i 30 rozporządzenia jest sąd rejestrowy właściwy według siedziby statutowej spółdzielni uczestniczącej w założeniu SCE przez połączenie.
(cdn.)
