Podziemna znieczulicaPo naszej publikacji na temat dewastacji i zaśmiecania jurajskich jaskiń w regionie częstochowskim odezwało się do nas kilku Czytelników, których również zbulwersowało i oburzyło to, co zastali w łatwo dostępnych jaskiniach w Górach Sokolich. Dostaliśmy nawet kilka zdjęć pospolitych śmieci „popiknikowych”, a także fotografie potłuczonych butelek, wysprajowanych ścian, połamanych stalaktytów i stalagmitów, a nawet porzuconego karbidu. Kilku Czytelników też słusznie domyśliło się, że publikowane na łamach naszego tygodnika zdjęcia pochodzą z jaskini Towarnej.
W kilku mailach Czytelnicy niepokoją się, czy aby postępująca dewastacja nie doprowadzi do całkowitego zamknięcia wszystkich jaskiń w naszej okolicy. O zmianach w przepisach i nałożonych na turystów ograniczeniach rozmawiamy więc z Arturem Pierzchniakiem, częstochowskim grotołazem zajmującym się zabezpieczaniem jurajskich jaskiń.
– Jaskinie Jury Krakowsko-Częstochowskiej jako unikatowe skarby natury są prawnie chronione i w interesie całej cywilizacji są odpowiednio zabezpieczane przed dewastacją przez nieodpowiednich gości – tłumaczy Artur Pierzchniak i podkreśla, że dewastowanie jaskiń w ostatnich czasach przybrało na sile. Specjalistyczny sprzęt do wspinaczki jaskiniowej jest coraz łatwiej dostępny. Liny, uprzęże i latarki tanieją i można je kupić nawet w sieciowych salonach sportowych. Grotołażenie traci powoli posmak „sportu ekstremalnego” i zaczyna być rekreacją dla niedzielnych turystów. Wiążę się to niestety z eksploracją jaskiń przez osoby nie mające pojęcia ani o higienie, ani o bezpieczeństwie poruszania się pod ziemią. Ubiegłoroczne wypadki świadczą o tym najlepiej. Nic więc dziwnego, że najtroskliwszą opieką otoczone są jaskinie najmniej zniszczone, a zwłaszcza te nowoodkryte.
– Tak się składa, że w obecnych czasach dbania o perełki przyrody wszystkie nowo odkryte jaskinie Jury są niezwłocznie po wstępnym rozpoznaniu zamykane na kratę. Są to miejsca unikatowe. Trzeba w nich najpierw rozsądnie przeprowadzić badania archeologiczne, potem przyrodnicze, a przede wszystkim trzeba uchronić te piękne znaleziska przed dominującą w naszym społeczeństwie znieczulicą w dziedzinie ochrony dóbr przyrody– tłumaczy Pierzchniak.
– Pieczę nad nowo odkrytymi jaskiniami sprawuje Dyrekcja Nadleśnictwa Parku. Przez nią są wydawane odpowiednie, a obecnie coraz bardziej nieliczne, zezwolenia na wejścia do takich jaskiń. Limity wejść są rygorystycznie przestrzegane i niełatwo jest obecnie otrzymać pozwolenie na zwiedzanie jaskiń w dziedzinie ochrony dóbr przyrody – dodaje pan Artur i tłumaczy, że jedynie w kilku określonych przypadkach, takich jak prowadzenie badań archeologicznych, przyrodniczych i szeroko rozumiana ochrona samych jaskiń można się wystarać o zezwolenie. Zdobycie zezwolenia na samo „zwiedzanie” jest coraz trudniejsze.
– Tylko wyjątkowo, na przykład raz, czy dwa razy do roku, wydawane jest takie pozwolenie zrzeszonym klubom speleologicznym. Bardzo ważne jest zachowanie umiarkowanych częstotliwości wejść i ograniczanie ilości osób wchodzących do tych jaskiń – nasz rozmówca informuje, że do takich jaskiń zamkniętych całorocznie, a udostępnianych tylko w wybrane dni należą Jaskinia Brzozowa, Maurycego, Wierna i Wiercica. Ostatnio zaś dołączyła do nich nowoodkryta, niezwykle piękna Jaskinia Niedźwiedzia Górna w Złotym Potoku.
– Na chronieniu jaskiń powinno wszystkim mieszkańcom Jury jak najmocniej zależeć i na nas wszystkich powinna spoczywać troska o zachowanie skarbów natury w nienaruszonym stanie. Gdy zwiedzamy jaskinie ogólnodostępne powinniśmy uczyć dzieci nie tylko zasad bezpieczeństwa, ale i troski o zachowanie pierwotnego wyglądu tych podziemnych cudów natury. To musi być przyzwyczajenie nabyte w dzieciństwie. Gdy nauczymy młodzież by nie była obojętna, to z pewnością wielu młodych ludzi zaprotestuje przeciw pomysłom chuliganów i być może zapobiegnie postępującemu niszczeniu podziemnych skarbów – argumentuje Pierzchniak.
Pan Artur tłumaczy, że drastyczne, zdaniem wielu amatorów podziemnej eksploracji, zakazy wejścia do jaskiń są powodowane przede wszystkim nieodpowiedzialnymi zachowaniami osób plądrujących jaskinie w sposób bezmyślny.
– Właśnie przez brak wyobraźni i postępujące zniszczenia wszystkie pozostałe jaskinie Jury, znajdujące na terenach Parku Rezerwatów Ścisłych, jak Sokole Góry, również wymagają odpowiedniego zezwolenia na ich odwiedzanie. Takie zezwolenie można uzyskać wyłącznie przez wcześniejsze złożenie podania do Dyrekcji Parku – tłumaczy Pierzchniak. – Konieczność wprowadzenia takich dodatkowych zabezpieczeń została podyktowana nie tylko wandalizmem i dewastacją, ale także kilkoma przykrymi wypadkami, które zaistniały ostatnio w jaskiniach rezerwatu. Zmusiło to władze Parku do wprowadzenia bardzo poważnych ograniczeń w możliwości odwiedzania tych jaskiń. Z drugiej jednak strony wymusiło poprawienie ich zabezpieczeń i wzmożenie nadzoru nad tymi miejscami – dodaje nasz rozmówca na pociechę.
