PORADY PRAWNE – sierpień 2022Czas wakacji to czas licznych podróży, ale i między innymi czas wielu remontów w naszych domach, które wiążą się z koniecznością częściowej płatność, na przykład na poczet zarezerwowanego wyjazdu zagranicznego czy zakup materiałów na wykonanie remontu przez fachowca. Owa częściowa płatność często jest nazywana przez drugą stronę umowy zamiennie zaliczką albo zadatkiem, co ma bardzo istotne znaczenie na wypadek niewykonania umowy w przyszłości.
Jedno podlega zwrotowi, a drugie nie
Pozornie jednakowe czynności (zadatek – zaliczka), mające częste zastosowanie w sytuacjach życia codziennego, skrywają wiele różnic. Zasadniczą różnicę między zadatkiem, a zaliczką można ująć jednym zdaniem: zaliczka podlega zwrotowi, a zadatek nie. Od tej zasady istnieje jednak szereg wyjątków.
Podstawowa wiedza o zadatku
Wysokość zadatku, zasady jego płatności oraz termin powinny być uregulowane w umowie zawieranej z drugą stroną. Celem zadatku jest zapewnienie środków finansowych na początkowe prace np. zakup koniecznych materiałów do wyprodukowania mebli, a także zabezpieczenie realizacji dzieła.
Jeżeli umowa bądź przyjęty zwyczaj nie stanowią inaczej, w przypadku niewykonania zawartej wcześniej umowy przez jedną ze stron druga strona może zachować zadatek, nie wyznaczając dodatkowego (wydłużonego) terminu do wykonania umowy. W przypadku, gdy to my daliśmy zadatek, możemy żądać zwrotu sumy dwukrotnie wyższej.
Przykład: Pan A rezerwując pobyt w hotelu, wpłacił 200 zł zadatku. Z powodu prognozowanych opadów deszczu, niskiej temperatury powietrza zrezygnował z wyjazdu, zatem umowa została niewykonana przez Pana A, ponieważ nie zameldował się w umówionym terminie w hotelu, w którym dokonał rezerwacji. Dlatego jego zadatek w wysokości 200 zł nie podlega zwrotowi. Jednak, gdyby Pan A został przed wyjazdem poinformowany przez pracownika hotelu, że jego rezerwacja uległa anulowaniu np. z powodu planowanego remontu, Pan A może żądać od hotelu zapłaty 400 zł (dwukrotność zadatku).
Zadatek jest zaliczany na poczet świadczenia strony, która go dała w przypadku wykonania umowy. Należy zaznaczyć, że w przypadku rozwiązania umowy bądź niewykonania umowy wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo obie strony ponoszą odpowiedzialność – zadatek powinien być zwrócony.
Podstawowa wiedza o zaliczce
Zaliczka, tak jak zadatek zapewnia środki finansowe niezbędne do wykonania usługi. W odróżnieniu od zadatku, zaliczka w sytuacji niewykonania umowy zostaje zwrócona w całości drugiej stronie, nawet w przypadku, gdy umowa nie została wykonana z winy strony, która uiściła zaliczkę.
Należy zaznaczyć, iż zawarta przez strony umowa może wyłączać zwrot zaliczki, tzw. zaliczka bezzwrotna. Warto zatem uważnie sprawdzić przed podpisaniem umowy, czy zaliczka jest zwrotna, a w przypadku umów ustnych dopytać jej zwrotność.
W sytuacji, kiedy umowa zostanie wykonana prawidłowo i terminowo, nie ma znaczącej różnicy między zaliczką a zadatkiem, ponieważ zostaną one zaliczone na poczet zawartej w umowie całkowitej ceny.
***
autorzy tekstu:
radca prawny
Mariusz Turek
Katarzyna Michoń
tel. 663-316-047
