120 lat sportu częstochowskiego
Początki ruchu sportowego w Częstochowie sięgają schyłku XIX wieku. Za najbardziej prawdopodobną datę podaje się rok 1891, kiedy to powstała pierwsza organizacja sportowa Świętego Miasta – Towarzystwo Cyklistów zwane „Częstochowscy Towarzysze” krzewiąca sport kolarski i turystykę rowerową. W pierwszym roku działalności Towarzystwo wybudowało tor kolarski. Koło cyklowe o obwodzie 375 m. mieściło się na terenie fabryki „Motte Meillasoux”. Kontynuatorem tej pionierskiej organizacji sportowej było założone w 1900 r. Częstochowskie Towarzystwo Cyklistów. Zawody kolarsko – motorowe odbywały się na torach przy ul. Teatralnej i ul. Szkolnej. Na częstochowskich obiektach pierwsze starty zaliczał późniejszy as częstochowskiego kolarstwa – Bolesław Łazarczyk, wielokrotny uczestnik Tour de Pologne, srebrny medalista MP z 1934 r., a po wojnie czołowy polski cyklista w Wyścigu Pokoju.
W 1906 r., jako jedno z pierwszych na terenie Królestwa Polskiego, powstało gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, które oprócz ćwiczeń sportowych prowadziło działalność patriotyczno-niepodległościową.
W 1909 r. zawiązał się pierwszy klub w historii piłkarstwa częstochowskiego – Towarzystwo Footbalowe „Częstochowianka”, działający przy fabryce „La Czenstochovienne”. Był to zespół polsko – francusko – angielski, a grający w nim wyspiarze wywodzili się zawodowych klubów Nottingham Forest i Manchester City. Drużyny piłkarskie istniały również przy fabrykach „Peltzer et Fils” i wspomnianej już „Motte Meillasoux”.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. nastąpił okres rozkwitu sportu w Częstochowie. Założone zostały: KS „Częstochovia” (1919 r.), KS „Orlęta” (1921 r.) – protoplaści „Brygady” i dzisiejszego CKS „Budowlani”, KSF „Racovia” (1921 r.), „Sparta” Raków” (1921r.), KOS „Victoria” (1922 r.), RKS „Skra” (1926 r.).
Raków jako osada na początku lat trzydziestych został włączony w granice miasta Częstochowy. Godne odnotowania są również kluby: CKS „Zawisza”, KS „Ascola”, RKS „Dębie”, CKS „Burza”, RKS „Błyskawica”, wojskowe WKS 27 pp., WKS 7 pp. oraz wiele innych. Swoje organizacje sportowe posiadała także gmina żydowska: TSG „Maccabi” CKS „Jordania” KS „Barkochba” oraz CKS „Warta”
W latach trzydziestych największe sukcesy odnosiła „Brygada”, natomiast w latach czterdziestych dominowała „Skra”. Największy sukces piłkarski odniósł „Raków”, który w 1994 r. jako jedyna częstochowska drużyna futbolowa awansował do I ligi.
W 120-letniej historii sportu częstochowskiego wiele jest jeszcze zdarzeń i postaci wartych zapamiętania. Znakomitymi osiągnięciami może poszczycić się Aeroklub Częstochowski, w którym trenował najwybitniejszy modelarz świata – Jerzy Ostrowski. Dwukrotnie stawał na najwyższym podium mistrzostw świata. W swojej bogatej karierze był także kilkakrotnie mistrzem Europy i kilkanaście razy mistrzem kraju. W miejscowym „Starcie” rozpoczynał swą wielką karierę Jerzy Kulej, zdobywca złotych medali na olimpiadach w Tokio i Meksyku. Z Częstochowy wywodził się również srebrny medalista z Melbourne w strzelectwie sportowym – Adam Smelczyński. Wreszcie na olimpiadzie w Barcelonie kapitanem srebrnej jedenastki piłkarzy był wychowanek Rakowa, aktualnie trener tego Klubu – Jerzy Brzęczek.
