Z hiszpańskim temperamentem zażądają zwrotu z procentem?

O historii częstochowskich autobusów hybrydowych napisano już chyba wszystko. Ale jak to bywa, życie nierzadko pisze ciąg dalszy. Nie inaczej jest w przypadku hybryd. Niebawem prezydent Krzysztof Matyjaszczyk (SLD) obchodził będzie 5 rocznicę swojej fety na placu Biegańskiego w Częstochowie z okazji zakupu 40 autobusów hybrydowych. Nie wiadomo, jak sprawa się zakończy, bowiem darczyńcy 66 milionów złotych (Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie) nie spieszno rozliczyć zadanie, które od dawno powinno być zamknięte. Najwyraźniej „dobra zmiana” nie dotarła do NFOŚiGW, mimo że Prawo i Sprawiedliwość rządzi już od 4 lat. Czy jednak efekt ekologiczny nie został osiągnięty – można się spierać. Autobusy nie jeżdżą, a więc nie kopcą i nie hałasują. Dla wielu instytucji, w tym NFOŚiGW wszystko gra, chyba że Hiszpanie powiedzą: „devolver algo con creces” (oddawać pieniądze z procentem).A dlaczego Hiszpanie? Ot zagadka…

Przypomnijmy w skrócie

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z programu „Gazela – Niskoemisyjny transport miejski”, którego celem była poprawa jakości powietrza w miastach, przeznaczył 66 milionów złotych na zakup z końcem 2014 roku, 40 autobusów o napędzie gazowo-elektrycznym dla częstochowskiego MPK. W połowie 2016 roku Tygodnik 7 dni informował Czytelników o pierwszych wadach wykrytych w autobusach, a chodziło o zbyt wysoki poziom hałasu emitowany przez samochody, nie tylko na zewnątrz, ale również wewnątrz pojazdów.
Wówczas dyrekcja częstochowskiego MPK zaprzeczała doniesieniom kierowców i pasażerów twierdząc, że: „poziom hałasu nie przekracza wartości dopuszczalnych”, a poza tym „zarówno MPK w Częstochowie jak i producent autobusów nieustannie pracują nad ograniczeniem emitowanego hałasu.” 

Kilka miesięcy później, w okresie zimowym, większość hybryd nie wyjechała w ogóle. Miejski przewoźnik wydał więc oświadczenie: „problemy techniczne, które utrudniły prawidłowe funkcjonowanie pojedynczych linii były spowodowane m.in. błędami fabrycznymi, za które odpowiada producent autobusów hybrydowych marki Solbus. W związku z tym zostały wdrożone w życie procedury mające na celu odzyskanie środków finansowych z tytułu kar umownych i gwarancji bankowych”. W dalszej części oświadczenia MPK poinformowało, iż wynajęło 6 pojazdów od innych miast. Na tę okoliczność popełniliśmy kolejny artykuł prasowy. Na kanwie hymnu tramwajarzy z Wrocławia ułożyliśmy nawet jedną zwrotkę nowej piosenki (niestety nie mamy do niej melodii):

„Mkną po drogach niebieskie autobusy
przez dziurawych ulic sto
Nie zazdroszczą nam Ślązacy i Krakusy
bo i nie ma czego
Dosyć już czerwonych w mieście 
autobusy są niebieskie – wreszcie”.

Nie minęło kilka miesięcy, a temat bubli hybrydowych ponownie zawitał na łamach prasy, po tym jak jeden z autobusów stanął w płomieniach. Do zdarzenia doszło w dzielnicy Zawodzie. Jedynie dzięki czujności kierowcy – dosłownej, który poczuł swąd spalenizny nie doszło do tragedii. Jak przyznała dyrekcja MPK „nie było czego gasić”, stąd przybyli na miejsce strażacy raczej się nie napracowali. Z dymem poszło ponad 2 miliony złotych, bo taki był koszt zakupu jednego autobusu. MPK poinformowało, że do momentu poznania przyczyny i pełnego wyjaśnienia sprawy autobusy hybrydowe zostają wycofane z ruchu ze względów bezpieczeństwa, dodając: „trudno powiedzieć, ile potrwa wyjaśnianie całej sprawy i kiedy należy spodziewać się ewentualnego powrotu autobusów na trasy – termin wyjaśnienia przyczyn nie jest zależny od MPK.”
I ten stan rzeczy trwa do dziś. Uziemione w kwietniu 2017 roku autobusy hybrydowe przez 2,5 roku wątpliwie zdobiły parking zajezdni MPK.

Czy hiszpańscy socjaliści zabiorą kasę częstochowskim postkomunistom?

Od momentu zakupu autobusów hybrydowych do dziś, mija właśnie 5 lat. Trudno oprzeć się wrażeniu, że darczyńca 66 milionów złotych Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie nie tyle nie wie, co z tym fantem w postaci niesprawnych autobusów zrobić, co wręcz celowo przedłuża procedurę rozliczenia władz Częstochowy z pieniędzy. Ponownie więc wysłaliśmy serię pytań do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
* We wrześniu 2016 roku NFOŚiGW zaalarmowany przez naszą redakcję awaryjnością hybryd, odpowiedział nam w kwestii zaakceptowania sprawozdań końcowych złożonych przez MPK, w następujący sposób: „Beneficjent przesłał dokumenty potwierdzające osiągniecie efektu rzeczowego wraz z wymaganymi załącznikami. Dokumenty są w trakcie weryfikacji.” W związku z tym nasze pytanie brzmi: zapewne przez trzy lata dokumenty zostały już zweryfikowane, jaka jest Państwa ocena przedstawionych przez MPK dokumentów?

* Ponad trzy lata temu pytaliśmy NFOŚiGW o wiedzę NFOŚiGW w sprawie awaryjności częstochowskich hybryd. Wówczas NFOŚiGW zbagatelizował problem twierdząc: „Beneficjent przekazał informację, iż podjął działania optymalizujące funkcjonowanie autobusów.” Jakie dziś jest stanowisko NFOŚiGW w sprawie przyczyn awarii?

* W styczniu 2018 roku ponownie wystosowaliśmy zapytania prasowe do NFOŚiGW w sprawie częstochowskich hybryd. Poinformowano nas wówczas, że: „prowadzone są rozmowy, negocjacje i wymiana korespondencji.” Czy w dalszym ciągu prowadzone są jakiekolwiek rozmowy, a jeśli tak, to czego one dotyczą?

* Stojąc w zgodzie z dokumentacją dotyczącą dotacji, kiedy powinno było nastąpić zakończenie projektu?

* Co jest powodem, że NFOŚiGW tak długo rozlicza dofinansowanie zakupionych przez Częstochowę w 2014 roku autobusów?

* Z uwagi na fakt, iż efekt ekologiczny nie został osiągnięty (wszystkie autobusy były awaryjne i tylko część z nich przez krótki czas przewoziła pasażerów, później jeden z nich spłonął, a żaden dziś nie jeździ), to kiedy NFOŚiGW zamierza rozliczyć MPK z otrzymanej dotacji?

* W przypadku zwrotu środków przez miasto Częstochowa, jakiego rzędu będzie to kwota?

Oto odpowiedzi, niestety nie na poszczególne pytania, lecz bardzo ogólne – do oceny naszych Czytelników:

„NFOŚiGW jako strona umowy o dofinansowanie nr 686/2014/Wn12/OA-TA-ZI/ uznał, że zaistniały przesłanki do rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia (ze skutkiem natychmiastowym). 
W związku z powyższym, NFOŚiGW złożył MPK Częstochowa oświadczenie o rozwiązaniu umowy i wezwał Beneficjenta – tj. MPK Częstochowa – do zwrotu wypłaconych mu środków wraz z odsetkami. 
Beneficjent zakwestionował skuteczność rozwiązania umowy, nie zwrócił wypłaconych mu środków oraz wniósł o podjęcie rozmów negocjacyjnych. 
NFOŚiGW wyraził gotowość  do podjęcia negocjacji dotyczących sposobu i terminu zwrotu środków lub alternatywnych form naprawy niewykonania umowy.  
W efekcie prowadzonych rozmów, w dniu 6 listopada Beneficjent złożył pisemną ofertę zawarcia ugody, która  została poddana analizie.  
W wyniku analizy, w ramach propozycji negocjacyjnych NFOŚiGW przygotował projekt ugody, który jest obecnie dyskutowany przez strony. Jednym z elementów ugody jest osiągniecie (w wyniku jej wdrożenia) efektu ekologicznego w wielkości nie mniejszej niż efekt ekologiczny zapisany w pierwotnej umowie.
Jednocześnie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zwrócił się do Ministra Środowiska w celu uzyskania stanowiska Rządu Hiszpanii (tj. donatora środków, z których finansowane było przedsięwzięcie) w sprawie zawarcia ugody na proponowanych przez Narodowy Fundusz warunkach. Dalszy tok sprawy zależeć zatem będzie przede wszystkim od stanowiska Rządu Hiszpanii oraz wzajemnych ustaleń stron.
Donata Bieniecka-Popardowska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.”

Co wynika z niepełnej odpowiedzi NFOŚiGW? Otóż po pierwsze, odpowiedzialność przerzucono na Ministerstwo Środowiska, a po drugie w kwestii zwrotu środków z dotacji ma się wypowiedzieć rząd Hiszpanii. Trzeba przyznać – majstersztyk wykrętu….

Z pytaniami wystąpiliśmy także do częstochowskiego MPK oraz do Ministerstwa Środowiska. Odpowiedzi opublikujemy w kolejnym numerze.