Na linii Gaude Mater – Urząd Miasta zawrzało, ale dialog między stronami konfliktu toczy się jedynie za pośrednictwem mediów, przez co przybiera kształt wojny pozycyjnej.
Przyczyny konfliktu
Urząd Miasta pozyskał środki unijne na remont i rozbudowę gmachu Filharmonii Częstochowskiej. Koszt inwestycji wynosił 32 mln zł, z czego 21,7 mln zapłaciła Unia Europejska. W zamian za pomoc finansową miasto zobowiązało się do poszerzenia oferty kulturalnej instytucji oraz zapewnienia jej wysokiej frekwencji (w umowie zostały określone konkretne wskaźniki). W związku z tym oraz z przyczyn ekonomicznych magistrat podjął brzemienną w skutkach decyzję o połączeniu dwóch instytucji miejskich: Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater” ma zostać podporządkowany Filharmonii Częstochowskiej, która jednocześnie objęłaby swoją kuratelą prestiżowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” z 20-letnią tradycją. 10 lipca br. Prezydent Częstochowy, Krzysztof Matyjaszczyk, wszczął procedurę odwołania Małgorzaty Nowak ze stanowiska dyrektora OPK. Wokół Ośrodka uformował się front walki z decydentami UM. Rozpoczęły się walki zaczepno-obronne za pośrednictwem mediów. O bieżących wydarzeniach strony konfliktu dowiadują się z prasy, która publikuje oświadczenia i listy otwarte do Prezydenta Miasta. Magistrat twierdzi, że dyrektorka OPK znała plany strategiczne miasta od dłuższego czasu, a co więcej – prowadziła pertraktacje w sprawie objęcia stanowiska dyrektora filharmonii, finalnie propozycję jednak odrzuciła ze względu na niedogodne warunki kontraktu menadżerskiego. Szczegóły tych rozmów sukcesywnie wypływają do mediów, jednak całość negocjacji pozostaje nieznana. Do medialnych oświadczeń obie strony odnoszą się w trakcie wywiadów lub na konferencjach prasowych. Brak bezpośrednich rozmów między stronami doprowadza do groteskowych sytuacji: odnosząc się do wypowiedzi dyrektora Filharmonii Częstochowskiej Ireneusza Kozery i wiceprezydenta miasta Jarosława Marszałka dyrektor Nowak rozłożyła przed dziennikarzami bezradnie ręce, wyznając, że „już sama nic z tego nie rozumie”.
Kształtowanie się frontu OPK
W tempie błyskawicznym wzrasta liczebność wojsk ochotniczych po stronie OPK, zarówno z regionu, jak i kraju, ma szerokie poparcie społeczne, kościelne (np. Jasna Góra, Kuria Metropolitarna), artystyczne (np. Wojciech Kilar, Krzysztof Penderecki), a nawet polityczne (oficjalnie PiS-u, choć PO również zapowiedziało wystosowanie stosownego pisma do prezydenta miasta). Członkowie Rady Artystyczno-Programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” postawili włodarzom miasta ultimatum: jeśli impreza zostanie przeniesiona do filharmonii, zrezygnują z pełnionych dotychczas funkcji. Na konferencji prasowej zwołanej 23 lipca w OPK nie pojawił się żaden przedstawiciel przeciwnej strony, nawet z filharmonii. Spotkanie stało się manifestacją siły: kuria arcybiskupia oraz współorganizatorzy zadeklarowali gotowość rezygnacji z udziału w festiwalu, jeśli miasto zrealizuje swój plan. Jednym z atutów strony jest zastrzeżony znak towarowy imprezy, który został zgłoszony do Urzędu Patentowego Rzeczpospolitej Polski we wrześniu ubiegłego roku. – Korzystanie z niego bez zgody Stowarzyszenia Przyjaciół Gaude Mater stanowi naruszenie prawa i powodować będzie wystąpienie na drogę prawną – zapowiedział Roman Wyborski (Stowarzyszenie Przyjaciół Gaude Mater). Idee walki z decyzją magistratu są rozpowszechniane również przez Facebooka: „ protestujemy przeciwko niefortunnej i szkodliwej decyzji Władz Częstochowy włączenia Ośrodka Promocji Kultury „Gaude Mater” w struktury Filharmonii Częstochowskiej. Ta decyzja oznacza jedno – z mapy kulturalnej Polski i Częstochowy zniknie jedna z najbardziej wartościowych placówek kulturalnych, rozpoznawalna w całym kraju marka, szczególnie poprzez organizowany przez nią Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”. (…) Apelujemy do Pana Prezydenta Częstochowy Krzysztofa Matyjaszczyka o wycofanie się z tej decyzji”.
Eskalacja – wydarzenia bieżące
Protest przeciwko planom władz miasta przyjmuje coraz większą skalę. 25 lipca szeregi obrońców OPK zostało wzmocnione o ruch CZEMKA (Częstochowską Mniejszość Kulturalną). Powstał on z inicjatywy środowiska artystycznego miasta, a zainaugurowała go akcja happeningowa na Placu Biegańskiego. CZEMKA za pośrednictwem mediów rozpowszechnił odezwę do narodu: „Mimo, że kultura, zwłaszcza kultura wysoka, jest pasją niewielkiej części mieszkańców Częstochowy, to nasz głos też jest ważny. Razem możemy sprawić, żeby stał się mocny i zauważalny. Stwórzmy razem Częstochowską Mniejszość Kulturalną”. Zwolennicy ruchu w ramach demonstracji szukali drogi pokojowego porozumienia stron. W ramach manifestacji podążyli spod ratusza pod UM, gdzie odśpiewali prezydentowi Krzysztofowi Matyjaszczykowi 100 lat z okazji imienin. Solenizant jednak odmówił przyjęcia kwiatów i życzeń, ponieważ – jak przekazano manifestantom w sekretariacie – imienin nie obchodzi.
Przełamanie linii frontu może nastąpić już niebawem. Plan strategiczny w tej sprawie przygotowany został z inicjatywy Konrada Głębockiego, przewodniczącego klubu Wspólnoty Samorządowej. Efektem jego działania jest wniosek o zwołanie nadzwyczajnej sesji Rady Miasta. Podczas niej rajcowie miejscy mają przyjąć oficjalne stanowisko w sprawie odwołania dyr. Nowak, Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” oraz likwidacji OPK. Na forum ma być również podjęty temat potrzeby dialogu władz miasta ze środowiskami kultury. Wniosek w tej sprawie został złożony na biurko przewodniczącego Rady Miasta, Zdzisława Wolskiego 24 lipca. Zgodnie z regulaminem przewodniczący rady miasta ma obowiązek zwołania sesji najpóźniej we wtorek 31 lipca.
Fot. M. Dziurkowski
