WFOŚiGW w KatowiachGmina Dąbrowa Zielona, nie tylko z nazwy jest „zielona”. Aż 31 proc. powierzchni gminy stanowią lasy. Na przestrzeni ostatnich 7 lat w miejscowościach: Św. Anna, Ulesie, Olbrachcice, Dąbek, Raczkowice, Cielętniki, Soborzyce,Borowce, Zaleszczyny i Dąbrowa Zielona powstały zielone skwery z altanami oraz place zabaw dla najmłodszych. Najbardziej reprezentacyjnym obiektem tego typu jest Ogród Bajek w Dąbrowie Zielonej, wyposażony w scenę widowiskową, altanę z paleniskiem do grilla i postaciami bajkowymi wkomponowanymi w architekturę zieleni i alejek spacerowych. W miejscach tych dominują krzewy i drzewa, ozdobne kwiaty, tworząc oazę ciszy i spokoju.
Mieszkańcy gminy utożsamiają się z „zieloną” nazwą i upiększają ją, jak tylko mogą poprzez zagospodarowanie swoich przydomowych ogródków i posesji. Obsadzone rozmaitymi roślinami i krzewami, doskonale komponują się ze strefą publiczną. Upiększają tym gminę, wkładając w to swoje serce i poświęcając czas.
Dowodzą temu między innymi otrzymane nagrody i wyróżnienia w cyklicznych konkursach takich jak:
– powiatowy konkurs „Ekologiczna Zagroda”, w którym co roku wiejskie zagrody z naszej gminy zajmują miejsca wśród laureatów oraz otrzymują wyróżnienia.
– wojewódzki konkurs „Piękna wieś województwa śląskiego”, którego gmina laureatem jest w kategoriach: Najpiękniejsza wieś, Najlepsza strona internetowa sołectwa oraz dwukrotnie w najlepszym przedsięwzięciu popularyzującym tradycje obrzędy i zwyczaje ludowe.
Gmina Dąbrowa Zielona w ostatnich latach położyła duży nacisk na rozwój gminy, w którym przeważającą cześć stanowią inwestycje proekologiczne. Dokończenie procesu wodociągowania gminy (ponad 95 proc. mieszkańców gminy ma dostęp do wodociągu), budowa nowoczesnej oczyszczalni ścieków w Dąbrowie Zielonej i rozpoczęty proces budowy sieci kanalizacji sanitarnej dla miejscowości Dąbrowa Zielona oraz termomodernizacja budynków użyteczności publicznej (szkoły, przedszkole, ośrodek zdrowia, urząd gminy, OSP Dąbek, OSP Borowce) stały się priorytetowymi działaniami władz gminy. Należy tu podkreślić, że inwestycje te – gdyby nie znaczące wsparcie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w postaci preferencyjnych pożyczek oraz dotacji musiałyby zostać odłożone w czasie, a niektóre z nich mogłyby nie dojść do realizacji z powodu niewystarczającej ilości środków własnych gminy. Również poprawa stanu istniejących dróg i budowa chodników oraz oświetlenie uliczne, stały się ważne ze względu na bezpieczeństwo mieszkańców. Podejmując działania inwestycyjne gmina Dąbrowa Zielona kieruje się zasadą zrównoważonego rozwoju, rozumiejąc jak ważne są zmiany i postęp, ale bierze również pod uwagę ochronę istniejącej przyrody oraz konsekwencje podejmowanych decyzji.
Inwestycje proekologiczne zrealizowane i planowane do realizacji
Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej
Zadanie zostało zrealizowane na przestrzeni lat 2010 -2013 przy wsparciu środków WFOŚiGW w Katowicach i dotyczyło następujących budynków:
* Urząd Gminy w Dąbrowie Zielonej,
* Gminny Ośrodek Zdrowia w Dąbrowie Zielonej,
* Gminne Przedszkole w Dąbrowie Zielonej,
oraz
* GOK w Dąbrowie Zielonej,
* OSP Dąbek,
* OSP Borowce,
* Szkoła Podstawowa w Olbrachcicach,
* Szkoła Podstawowa w Soborzycach,
* Dzienny Dom „Senior Wigor” – 2016.
Na realizację tych zadań pozyskano środki z RPO WSL 2007- 2013 i PROW 2007 – 2013
Zakres prac obejmował wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, ocieplenie elewacji budynków, fundamentów oraz stropu, modernizację CO wraz z wymianą źródła ciepła na ekologiczne piece opalane Eko groszkiem z podajnikiem automatycznym.
We wcześniejszym okresie 2006/2007 również przy wsparciu środków WFOŚiGW w Katowicach termomodernizacji został poddany między innymi budynek Zespołu Szkół w Dąbrowie Zielonej.
Na lata 2019/2020 planowane jest kolejne zadanie z zakresu termomodernizacji budynków. Tym razem dotyczyć będzie modernizacji energetycznej budynków OSP na terenie gminy Dąbrowa Zielona.
W ramach tej inwestycji planowane jest wykonanie modernizacji energetycznej trzech obiektów OSP. Środki na ten cel planowane są do pozyskania w ramach RIT Subregionu Północnego w wysokości do 85 proc. kosztów zadania. Pozostałe środki pozyskane będą z WFOŚiGW w Katowicach. Szacowana wartość inwestycji to 850 tys. zł.
Budowa infrastruktury wodociągowo – kanalizacyjnej
Rok 2009 – 2011 to między innymi budowa wodociągu dla miejscowości:
* Zalas Biedy, Raczkowice Kolonia, Nowa Wieś, Lipie;
* Soborzyce, Osiny, Cudków, Niebyła, Zaleszczyny
oraz budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Dąbrowa Zielona.
W ramach zadania, którego koszt wyniósł ponad 2,65 mln. Złotych, wykonano ponad 20 km sieci wodociągowej z przyłączami oraz 10 przydomowych oczyszczalni ścieków. Środki na realizację zadania pochodziły z PROW 2007-2013 w wysokości blisko 1,5 mln zł.
Budowa oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnej, dotyczył etapu I, na terenie gminy Dąbrowa Zielona (realizacja 2013/2014). Zadanie to wsparte było finansowaniem ze środków WFOŚiGW w Katowicach kwotą pożyczki w wysokości 1,295 mln. zł oraz dotacji z PROW 2007-2013 w wysokości ponad 2,5 mln. zł, przy całkowitym koszcie zadania przekraczającym 5,1 mln. zł.
Inwestycja pozwoliła na wybudowanie nowoczesnej i pierwszej na terenie gminy oczyszczalni ścieków, pracującej w oparciu o technologię ultrafiltracji membranowej. – MBR (Membrane Biological Reactor) i wydajności 200 m3/dobę oraz pierwszego odcinka długości 2,4 km sieci kanalizacyjnej w miejscowości Św. Anna.
Kolejnymi inwestycjami zrealizowanymi przy wsparciu ze środków WFOŚiGW w Katowicach są budowy sieci wodociągowej oraz przyłączy w miejscowościach Rogaczew Soborzyce – Maćkówka
Inwestycje te zrealizowane były w 2014/2016 roku w wyniku realizacji zadania wykonano 4,673 km sieci wodociągowej i przyłączono 36 zamieszkałych gospodarstw domowych. Wartość zadań wyniosła 255,8 tys. zł, w tym dofinansowanie WFOŚiGW w formie pożyczki 156 tys. zł. Na uwagę przy realizacji tych inwestycji zasługuje fakt, że roboty budowlane realizowane były przez gminę samodzielnie, a dofinansowanie udzielone było na zakup materiałów do realizacji zadania.
Również w roku 2012 gmina zrealizowała inwestycje polegającą na budowie 10 przydomowych oczyszczalni ścieków. Projekt zakładał wykonanie znacznie większej ilości tego typu oczyszczalni, jednak zainteresowanie mieszkańców w tym zakresie nie było zbyt duże, a obszar ten wymaga podjęcia wielu działań edukacyjnych lokalnej społeczności w zakresie gospodarki ściekowej.
Niewątpliwie elementem tych działań będzie planowana na 2017/2018 rok budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Dąbrowa Zielona – etap I.
5,5 km sieci z ponad 100 przyłączami o wartość inwestycji blisko 4,5 mln. zł, z czego 1,3 mln. zł to planowana pożyczka ze środków WFOŚiGW w Katowicach 2 mln. dotacja PROW 2014 – 2020, a pozostała kwota to środki własne gminy.
Projekt przewiduje również zakup pojazdu asenizacyjnego, który będzie odbierał ścieki ze zbiorników bezodpływowych gospodarstw domowych, dla których nie zaprojektowano jeszcze sieci kanalizacji sanitarnej.
Azbest cichy zabójca
Kolejnym działaniem proekologicznym, realizowanym przez ostatnie trzy lata jest zbiórka, transport i unieszkodliwienie materiałów zawierających azbest z gospodarstw domowych mieszkańców gminy. Projekt ten finansowany jest w całości ze środków WFOŚiGW w Katowicach w formie pożyczki i dotacji oraz dotacji z NFOŚiGW, a ilość zebranych i poddanych unieszkodliwieniu wyrobów azbestowych wyniosła 243 t. ze 120 gospodarstw domowych. Na realizację tego zadania otrzymano blisko 84 tys. zł dotacji z WFOŚiGW w Katowicach. Bez tych środków realizacja zadania nie była by możliwa. Mając na uwadze dużą ilość azbestu zlokalizowanego na terenie gminy, operacja zbiórki utylizacji azbestu będzie realizowana cyklicznie, w kolejnych latach przy wsparciu finansowym WFOŚiGW w Katowicach.
Inwestycje w odnawialne źródła energii, to kolejne z działań priorytetowych, które są realizowane od 2013 roku z perspektywą do 2020 roku na terenie gminy
Do jednych z pierwszych inwestycji z tego zakresu, zrealizowanych w 2013/2014 należał montaż 10 lamp oświetlenia hybrydowego placów i ulic na terenie gminy. Zadanie współfinansowane było w wysokości 100 tys. zł ze środków LGD „Razem na Wyżyny” PROW 2007 – 2013, a wartość inwestycji to 163 tys. zł.
W 2015 roku gmina Dąbrowa Zielona, jako jedyna w powiecie częstochowskim i jedna z kilku gmin województwa śląskiego, otrzymała dofinansowanie na budowę instalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach domowych swoich mieszkańców, w ramach środków PROW z perspektywy 2007-2013. W ramach zadania zamontowano w miesiącach wrzesień/październik 2015 roku 52 mikroinstalacje prosumenckie na jednorodzinnych budynkach mieszkańców o łącznej mocy 137,5 kWp. Wartość projektu wyniosła 858.280 zł, a kwota dofinansowania 714.608 zł.
Na kolejne lata 2017/2018 planuje się wybudowanie małej farmy fotowoltaicznej, produkującej energię na potrzeby oczyszczalni ścieków oraz OZE na budynkach użyteczności publicznej, łącznie 9 obiektów zostanie wyposażone w tego typu instalacje, o łącznej mocy ponad 194 kWp.
Kolejnym etapem budowy instalacji OZE będzie budowa 78 instalacji fotowoltaicznych dla gospodarstw domowych z terenu gminy. Jeżeli zaplanowane inwestycje w tym zakresie zostaną zrealizowane, ich moc powinna wynieś na koniec 2020 roku ponad 500 kWp.
Celem projektów ekologicznych na terenie gminy jest więc przede wszystkim zmniejszenie CO2 i pyłów do atmosfery, zarówno w sposób pośredni, tj. zużywając i produkując jak najwięcej energii ze źródeł odnawialnych oraz wymieniając nieekologiczne i niskosprawne indywidualne źródła ciepła na systemy proekologiczne o niskiej, a niejednokrotnie zerowej emisji do atmosfery. Dlatego też gmina przewiduje w perspektywie najbliższych 2 lat wymianę nieekologicznych źródeł ciepła w budynkach jednorodzinnych mieszkańców gminy, na ekologiczne rozwiązania, pozwalające zmniejszyć emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Na realizację tego projektu planowane jest pozyskanie dofinansowania między innymi ze środków WFOŚiGW w Katowicach oraz RPO WSL 2014 – 2020. Łączna wartość inwestycji w OZE i ograniczenie niskiej emisji poniesiona w 2015 roku i planowana na lata 2017/2020 to 3,2 mln. zł.
Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców realizowana będzie również dzięki modernizacji oświetlenia ulicznego
W ramach inwestycji finansowanej z RPO WSL RIT Subregionu Północnego 2014/2020, planuje się wymianę wszystkich lamp (ponad 660 szt.) oświetlenia ulicznego na terenie gminy, na energooszczędne oprawy LED. Realizacja inwestycji pozwoli obniżyć moc zainstalowanych opraw o blisko 60 proc., w stosunku do stanu obecnego, co przełoży się na spadek zużycia energii na poziomie blisko 190 MWh/rok. Oprócz znaczących oszczędności w kosztach związanych z oświetleniem ulicznym, gmina zyska nowoczesny system oświetlenia, poprawiający bezpieczeństwo użytkowników dróg, wyposażony dodatkowo w reduktory mocy oświetlenia w porach nocnych podczas niewielkiego ruchu pieszych i pojazdów. Wartość inwestycji ujęta we wniosku o dofinansowanie to 678,6 tys. zł, z czego dofinansowanie wynosi 560 tys. Pozostała kwota zaplanowana w budżecie gminy zostanie przeznaczona na montaż dodatkowych punktów oświetlenia ulicznego, zgłaszanych przez mieszkańców i sołtysów w 2016 i 2017 roku. Modernizacja oświetlenia ulicznego powinna zakończyć się w jesienią 2017 roku.
Edukacja proekologiczną wśród mieszkańców
Gmina Dąbrowa Zielona, tak jak inne samorządy od 01 lipca 2013 roku musiała zorganizować system gospodarowania odpadami na terenie gminy. W ramach systemu przekonała mieszkańców do tego, aby chcieli segregować odpady, aby robili to dobrze i widzieli sens segregacji. Cele te udało się osiągnąć, gdyż 99 proc. mieszkańców gminy segreguje odpady u źródła. Dodatkowo w ramach systemu gmina zachęca mieszkańców do kompostowania odpadów zielonych oraz kuchennych, które ulegają biodegradacji i stanowią znakomity kompost do ogródków.
Władze gminy już w 2010 roku wprowadziły i upowszechniły wśród mieszkańców selektywną zbiórkę odpadów, poprzedzoną spotkaniami informacyjnymi oraz udostępniając bezpłatnie worki – oddzielnie do zbiórki odpadów z tworzyw sztucznych, papieru i szkła. Działanie to cieszyło się dużym zaangażowaniem mieszkańców oraz umożliwiło płynne przejście do stosowania wymogów wynikających z tzw. „ustawy śmieciowej”.
Jak co roku na terenie gminy Dąbrowa Zielona organizowana jest akcja „sprzątania świata”, do której w szczególności zachęcane są dzieci ze szkół, znajdujących się na terenie gminy
W ubiegłym roku nawet przedszkolaki zaangażowały się w sprzątanie okolicy przedszkola. W ramach podziękowania oraz nagrody dla uczestników tej kampanii, władze gminy zorganizowały przedstawienie – teatrzyk. Dodatkowo gmina stara się pozyskać środki zewnętrzne na realizację zadań, mogących wpływać na jakość powietrza, wody oraz zdrowia ludzkiego.
Miłym akcentem w realizacji zadań proekologicznych w Dąbrowie Zielonej jest również – doceniony podwójnie, przez Zarząd WFOŚiGW w Katowicach projekt „Zielonej Pracowni w Szkole Podstawowej w Olbrachcicach”, który otrzymał dofinansowanie na projekt i realizację zadania.
Na uwagę zasługuje również projekt o charakterze edukacyjno-turystycznym, polegający na budowie ścieżki edukacyjnej wzdłuż Kanału Lodowego, którego celem oprócz stworzenia infrastruktury turystycznej jest edukacja ekologiczna. Realizacja zadania planowana jest w III/IV kwartale 2017 roku, a środki na jego realizację będą pochodzić z dofinansowania projektu, będącego przedmiotem wniosków realizowanych w ramach Rybackiej Lokalnej Grupy Działania „Jurajska Ryba”. W ramach zadania planowane jest wykonanie odcinka długości ok. 1 km ścieżki edukacyjno-rowerowej o szerokości 2,5 m i nawierzchni asfaltowej, biegnącej wzdłuż Kanału Lodowego, na odcinku od oczyszczalni ścieków w Dąbrowie Zielonej do mostu na drodze powiatowej 1087 S Dąbrowa Zielona – Nowa Wieś.
Źródła finansowania działań i inwestycji proekologicznych
Gmina Dąbrowa Zielona jest gminą typowo rolniczą. Znaczną część obszaru zajmują użytki rolne (62 proc.) i lasy (31 proc.). Z dumą, gmina mówi o sobie, że jest gminą ekologiczną. Na terenie gminy nie hałasują i nie dymią wielkie zakłady przemysłowe, więc powietrze jest czyste, a ziemia i woda nie są skażone odpadami chemicznymi. Zielona roślinność jest ostoją ślimaka winniczka, który jest swoistym symbolem czystości środowiska naturalnego. Głównymi źródłami finansowania zadań proekologicznych są środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007/2013 i 2014/2020, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego, szczególnie w ramach RIT Subregionu Północnego.
„Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
“Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
