Sen o województwie częstochowskim

Na łamach Tygodnika „” już prawie wszyscy wypowiadali się na temat utworzenia województwa częstochowskiego. Swoją opinię przedstawił rząd Beaty Szydło, również władze ościennych gmin i powiatów, a nawet rdzenni Ślązacy. Czas na lokalnych parlamentarzystów, a mamy ich dziesięciu (7 posłów, 2 senatorów i 1 europosłankę). Większość z nich uznała za właściwe zabranie głosu w istotnej dla regionu sprawie. Jednak troje parlamentarzystów z PiS  (Wiśniewska, Burzyńska, Gawron) boi się odezwać. Co oczywiste – chcą się podobać wyborcom, ale najwyraźniej nie mieli nigdy czasu zapytać mieszkańców o zdanie, więc wolą siedzieć cicho. 

Redakcja „7 dni” zadała parlamentarzystom kilka pytań:
1. Czy popieracie Państwo lub nie, działania na rzecz utworzenia województwa częstochowskiego?
2. Prosimy o kilku zdaniową argumentację swojego stanowiska.
3. Na jakie przeszkody Państwa zdaniem natrafią pomysłodawcy utworzenia województwa?
4. Czy znane są Państwu granice terytorialne przyszłego województwa?
5. Jakie działania już Państwo podjęliście, bądź podejmiecie w najbliższym czasie w związku ze swoim stanowiskiem?

Szymon Giżyński, poseł PiS oraz Artur Warzocha, senator PiS:
1. Jako wojewoda częstochowski, w latach 1997-1998, broniłem naszego województwa przed likwidacją, setkami działań, wywiadów i rozmów „na szczycie”. Podczas najdramatyczniejszej z nich, z premierem Jerzym Buzkiem, w lipcu 1998 roku, dowiedziałem się, że moje argumenty za utrzymaniem województwa częstochowskiego, zwłaszcza te dyktowane polską racją stanu i polskim interesem narodowym, są nie do przyjęcia, bo według słów premiera Buzka „polską racją stanu jest ścisły sojusz AWS z Unią Wolności i wspólne dokończenie kadencji w 2001 roku”, a „na pańskie fanaberie, panie wojewodo, Balcerowicz i UW nigdy się nie zgodzą i sojusz z AWS zerwą”. Trudno o bardziej oportunistyczną, faryzejską i jednocześnie czysto ideologiczną argumentację, od tej, jakiej użył Buzek wobec mnie, wszystkich Częstochowian i wszystkich Polaków. Między innymi, z tego powodu i od tej pory, powrót Częstochowy na wojewódzką mapę Polski, w imię racji ideowych: polskiej racji stanu i polskiego interesu narodowego, stał się celem przewodnim dla wszystkich moich działań politycznych.
2. Przywrócenie województwa częstochowskiego to zadanie o ogólnonarodowym znaczeniu, co doskonale rozumie i gorąco wspiera, mąż stanu, pan prezes Jarosław Kaczyński. Częstochowa musi być administracyjnie i – co za tym idzie – cywilizacyjnie podniesiona, by godnie i skutecznie sprawować funkcję duchowej stolicy Polski, na służbie polskich, narodowych imponderabiliów.
Wskutek nieszczęsnej i sprzecznej z polskim interesem „reformy” z 1998 roku oraz nieudolności kolejnych prezydentów miasta, Częstochowa, wśród wszystkich 33 miast, które utraciły status wojewódzki, znajduje się na pierwszym miejscu pod względem spadku ilości mieszkańców i na ostatnim miejscu listy, obrazującej inwestycje przekładające się na nowe miejsca pracy. Okręg częstochowski stanowi 15 procent populacji województwa śląskiego, a otrzymuje ze środków wojewódzkich i centralnych, na swoje potrzeby, nikczemne: od 0,6 do 1 procenta środków. Te dramatyczne dane, to ostentacyjny rozmiar krzywdy i deprecjacji, jakiej podlegamy.
W 1998 roku koalicja i rząd AWS-UW postąpiły niemądrze i w sprzeczności z polskim interesem narodowym – likwidując województwo częstochowskie. W czasie obecnej kadencji rząd i sejmowa większość Prawa i Sprawiedliwości postąpi mądrze i w zgodności z polskim interesem narodowym – województwo częstochowskie przywracając.
3. Przeciwko powrotowi województwa częstochowskiego na wojewódzką mapę Polski ruszą z impetem, bo już ruszyły, te same siły, które doprowadziły do jego likwidacji w 1998 roku. Bardzo mnie martwi i boli postawa części ogólnopolskich i częstochowskich mediów – stanowiąc, w sprawie województwa częstochowskiego, mieszankę, w różnych proporcjach: braku obiektywizmu, szyderstwa, niechęci, niedowierzania i obojętności.
4. Podstawowe zręby przyszłego województwa częstochowskiego stanowić będą: północne peryferie województwa śląskiego (gminy i powiaty) oraz południowe peryferie (gminy i powiaty) województwa łódzkiego.
5. Pierwsze działania na rzecz przywrócenia województwa częstochowskiego podjąłem jeszcze w 1998 roku, już jako likwidowany wojewoda likwidowanego województwa, zabezpieczając środki i moce pod utworzenie w Częstochowie, w 2000 roku regionalnego oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zaraz potem – dzięki moim staraniom i moich politycznych przyjaciół – usadowiły się w Częstochowie dwa pozostałe okołorolnicze, wojewódzkie kolosy: KRUS i Ośrodek Doradztwa Rolniczego. W tym samym gronie politycznych współpracowników wystarałem się o duże środki na prouniwersyteckie inwestycje Akademii Jana Długosza: Wydział Nauk Społecznych i Akademickie Centrum Sportu. Spore pieniądze na inwestycje znalazłem również na rzecz Wojewódzkiego Szpitala na Parkitce. Słowem: działałem – konsekwentnie i przez wszystkie ostatnie lata na rzecz przyszłej, wojewódzkiej, cywilizacyjnej i administracyjnej infrastruktury. Ale nie tylko. Równie ważne, a może ważniejsze, było przygotowanie decyzji politycznej w sprawie przywrócenia województwa częstochowskiego. Jako szef Prawa i Sprawiedliwości w naszym okręgu i mieście, czyniłem wszystko i dbałem, by hasło powrotu województwa częstochowskiego było stale obecne w naszej codziennej działalności i żeby  pan prezes Jarosław Kaczyński, jako polski mąż stanu – w tej sprawie, jakże ważnej dla interesu narodowego – posiadał, stale aktualizowane  informacje, argumenty i postulaty. I dokonało się: pan prezes Jarosław Kaczyński umieścił przywrócenie województwa częstochowskiego jako ogólnonarodowe zadanie, w programie Prawa i Sprawiedliwości, stanowiące wytyczną dla rządu i większości parlamentarnej PiS obecnej kadencji.
Rząd Prawa i Sprawiedliwości weźmie się do tej pracy, jak tylko zrealizuje najważniejsze przyrzeczenia, dane całemu narodowi w czasie ostatniej kampanii wyborczej. Na dzisiaj najistotniejsze jest tworzenie mapy przyszłego województwa częstochowskiego, czyli prowadzenie konsultacji z wszystkimi społecznościami z północnych peryferii województwa śląskiego i południowych łódzkiego, chcących z nami zbudować wspólny wojewódzki los. To także dla mnie najpilniejsze, praktyczne zadanie, na najbliższe miesiące.

Halina Rozpondek, poseł PO:
– Jestem za przywróceniem województwa częstochowskiego.
Uważam, że utrata województwa była dla naszej aglomeracji dużym ciosem zarówno społecznym, jak i gospodarczym. Utraciliśmy ważne instytucje administracyjne, inwestorzy nie wykazują zainteresowania ani miastem, ani ziemią częstochowską. Sama Częstochowa utraciła prawie 30 tys. mieszkańców. 
Przeszkody wynikają głównie z prawie 20-letniego  utrwalenia granic powstałych województw i powiatów i niechęci zmian swojej przynależności (powiaty z woj. łódzkiego, świętokrzyskiego, czy opolskiego). Sporo zamieszania może wywołać dyslokacja środków unijnych.
Nie ma żadnej usystematyzowanej propozycji, cała dyskusja jest wirtualna. Najczęściej pisze się i mówi o pow. pajęczańskim, wieluńskim, wieruszowskim i radomszczańskim, które mają dołączyć do pow. częstochowskiego, myszkowskiego i kłobuckiego.
Przywrócenie województwa częstochowskiego jest propozycją programową Prawa i Sprawiedliwości. Czekamy więc na decyzje rządu, które takie zmiany może przeprowadzić stosownym rozporządzeniem i korektą ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego kraju. W tej spawie, podczas debaty nad expose Pani Premier, zadałam pytanie o możliwość powstania województwa częstochowskiego. Odpowiedzi nie otrzymałam. 

Konrad Głębocki, poseł PiS:
1. Jestem zdecydowanie za działaniami na rzecz utworzenia województwa częstochowskiego.
2. Podstawowy argument to możliwość tworzenia własnej strategii rozwoju dla regionu częstochowskiego. W ramach województwa śląskiego dominują w dokumentach strategicznych problemy Górnego Śląska. Przykładem jak się nas traktuje jest podejście do finansowania z funduszy unijnych rozwoju stref gospodarczych w obecnym RPO województwa śląskiego – istnieje możliwość finansowania nieruchomości typu brown field (poprzemysłowych zniszczonych terenów i obiektów jakich wiele na Górnym Śląsku), a brak możliwości finansowania rozwoju terenów inwestycyjnych green field (w Częstochowie takie tereny dominują).
Kolejny problem to bardzo słabe finansowanie północnej części województwa śląskiego. Na przestrzeni tych ponad 15 lat jest wiele przykładów na potwierdzenie tej tezy.
Ważny jest także aspekt tożsamościowy. Częstochowa nigdy nie była częścią Śląska, historycznie byliśmy częścią Małopolski. Nic na to nie poradzimy – nie czujemy się Ślązakami, a to województwo nazwano śląskie…. Zwracam w tym kontekście uwagę na art. 15 ust. 2 konstytucji RP, który wskazuje, że podział administracyjny kraju powinien uwzględniać więzi gospodarcze, społeczne i kulturowe. Norma ta w przypadku przyłączenia Częstochowy do województwa śląskiego została wyraźnie pogwałcona.
3. Przeszkodą może być niewystarczająca świadomość wśród mieszkańców niektórych okolicznych powiatów odnośnie korzyści jakie będą płynąć z przynależności do wspólnego województwa częstochowskiego.
4. Zasadniczo uważam, że w województwie częstochowskim prócz Częstochowy, powinny się znaleźć następujące powiaty: częstochowski ziemski, kłobucki, myszkowski, zawierciański, radomszczański, pajęczański i wieluński. Można także próbować przekonać mieszkańców powiatu lublinieckiego ewentualnie jeszcze innych.
5. Jestem redaktorem naukowym tomu „Region Częstochowski”, który został wydany już w 2006 roku i obejmuje opracowania 17 autorów poświęcone różnym obszarom życia społecznego w kontekście województwa częstochowskiego. Z tego opracowania jasno wynika w jak wielu obszarach życia mieszkańców regionu częstochowskiego nastąpiłaby poprawa w przypadku posiadania własnego województwa. Chciałbym zebrać ponownie grupę, która zaktualizowałaby te dane, a także opracować katalog korzyści jakie odniosą mieszkańcy z przynależności do województwa częstochowskiego. Obecnie staram się w Sejmie rozmawiać bezpośrednio z różnymi decydentami o potrzebie utworzenia województwa częstochowskiego. Ponadto prowadzę rozeznanie w zakresie stosunku mieszkańców naszego regionu do Częstochowy oraz w regionie staram się przekonywać do idei województwa częstochowskiego.

Ryszard Majer, senator PiS:
1. Oczywiście popieram. Powołanie województwa częstochowskiego jest naszym wyzwaniem 
o charakterze cywilizacyjnym. Kulturowo, gospodarczo i społecznie nie jesteśmy terytoriami związanymi z aglomeracją śląską i ten stan mimo upływu kilkunastu lat od reformy administracyjnej nie uległ zmianom. Mimo upływu kolejnych lat nasz region nie będzie bardziej śląski. Co oznacza, że trwanie na peryferiach oznacza dalszą degradację gospodarczą i demograficzną regionu częstochowskiego.
2. Historię naszego trwania w  województwie śląskim obserwuję od samego początku tj. od 1998 kiedy pracowałem w Częstochowskim Urzędzie Wojewódzkim. Aglomeracja śląska, jako jedna z największych w Polsce żyje swoimi problemami, nasze widziane są jako marginalne zdarzenia na dalekich peryferiach, a na ich rozwiązywanie – o czym mogę mówić z perspektywy lat spędzonych w Sejmiku Województwa Śląskiego – nieustannie brakuje odpowiednich środków finansowych. Jeśli nie dokonamy zmian administracyjnych Częstochowa nadal będzie marginalizowana.
3. Przeszkody, o ile się pojawią będą rozwiązywane i nie powinny hamować procesu zmian. 
4. W tworzeniu mapy admiracyjnej najważniejsze powinny być związki kulturowe, społeczne 
i gospodarcze, a te wskazują na możliwość budowy organizmu administracyjnego złożonego 
z północnych ziem obecnego województwa śląskiego i południowych terytoriów województwa łódzkiego.
5. Zmiany granic administracyjnych są wyłączną kompetencją centralnych organów państwa, które winny brać po uwagę wolę środowisk lokalnych. Obecnie jako politycy Prawa i Sprawiedliwości jesteśmy na etapie pozyskiwania sojuszników, którzy chcieliby funkcjonować w nowym układzie administracyjnym. Liczymy, że samorządowcy, którzy dotąd pozostawali na peryferiach dużych województw odnajdą w naszym województwie swoją szansę na rozwój.

Izabela Leszczyna, poseł PO:
– Jestem za każdym rozwiązaniem dobrym dla rozwoju naszego miasta i jego mieszkańców. Jeśli województwo częstochowskie mogłoby być taką drogą, to jestem za. Niestety, nie znam żadnej aktualnej analizy, czy całościowego opracowania w zakresie skutków ekonomicznych i społecznych powołania województwa częstochowskiego. Pamiętajmy, że ono musi być silne, żeby móc współfinansować projekty – inwestycje ze środków unijnych, powinno składać się z gmin i powiatów, które takiej wspólnoty samorządowej chcą. Urząd wojewódzki z rzeszą nowych urzędników nie zapewni dobrobytu częstochowianom, ani mieszkańcom naszego subregionu, bo urzędnicy nie tworzą PKB.
Kluczowe jest też pytanie, czy nowy podział administracyjny nie spowoduje utraty środków z UE, środków, które już zostały wynegocjowane i których beneficjentem jest Częstochowa? Perspektywa 2014-2020 to ostatnia tak hojna dla Polski perspektywa finansowa, więc nie warto z niej rezygnować.
I na koniec wiadro zimnej wody na posłów PiS: choćbyśmy wszyscy byli za województwem częstochowskim, to ani Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, ani właściwy resort nie prowadzą żadnych prac nad zmianą administracyjną, której wynikiem byłoby województwo częstochowskie, taką informację przekazano przecież mediom.

Tomasz Jaskóła, poseł Kukiz`15
1. Tak, ale pod pewnymi warunkami. 
2. Z moich rozmów z mieszkańcami wynika, że jest spore poparcie dla projektu województwa częstochowskiego. Popieram tę inicjatywę ale pod warunkiem, że to mieszkańcy Częstochowy i ziem przyległych wypowiedzą się w tej sprawie w referendum. To OBYWATELE a nie politycy powinni decydować o nowym podziale administracyjnym w naszym regionie. Partie polityczne nie liczą się z głosem i zdaniem obywateli, a w szczególności z ich portfelami czyt. zabieranymi podatkami.  województwo częstochowskie ma sens jeśli jednocześnie zlikwidujemy powiaty, które są zbędne i bardzo kosztowne. Zadałem w tej sprawie pytanie do Prezes Rady Ministrów – otrzymałem odpowiedź, że nie przewiduje się ich likwidacji w najbliższym czasie. Pieniądze oraz obowiązki należy przerzucić na gminy, które są bliżej obywateli. Dodatkowo odnoszę wrażenie, że województwo częstochowskie jest dla tak zwanych „polityków” tylko pretekstem do zatrudnienia kolejnych ponad 2 tysięcy nowych urzędników. Od kolejnych posad i nowego budynku urzędu dobrobytu nie przybywa. Wiemy doskonale, że to nie urzędnik ale, przedsiębiorca i pracownik zatrudniony w firmie prywatnej wytwarza wartość dodaną. Częstochowa powinna obniżać podatki i stwarzać coraz to lepsze warunki dla inwestorów, wtedy się rozwinie. 
3. Przede wszystkim opór powiatów które nie mają ochoty zmieniać swojej przynależności administracyjnej. Powiat lubliniecki już zapowiedział, że jest przeciwny próbom wyłączenia ze struktur administracyjnych województwa śląskiego oraz jego włączenia w ewentualnie tworzone województwo częstochowskie.  Znalazło to wyraz w oświadczeniu posła PIS Pana Gawrona, który takie oświadczenie (rozumiem po konsultacjach społecznych w swoim powiecie) złożył. To stanowisko podtrzymują wszystkie gminy z powiatu lublinieckiego. (niejasne stanowisko jest w dwóch gminach). Podobna sytuacja ma miejsce w powiecie pajęczańskim, wieluńskim, które są mocno związane z województwem łódzkim.  Integralność terytorialną potwierdziło województwo Świętokrzyskie (także powiat włoszczowski), Wieluń poparł to stanowisko. Widać, że zainteresowanie województwem częstochowskim jest w powiatach na południe od Częstochowy tj. Zawiercie i okolice. Na ten moment nie widzę partnerów do stworzenia województwa częstochowskiego w założonych przez pomysłodawców granicach. 
4. Tak, widziałem kilka map – projektów, ale są to koncepcje w dwóch wymiarach błędne. Z jednej strony są to pomysły oddolne polityków, zatem nie uwzględniające woli społeczeństwa, z drugiej strony nikt nie ma informacji pełnej ze strony samorządów i społeczeństwa w postaci referendów – bo takie się przecież nie odbyły 
5. 1 grudnia 2015 roku wysłałem list do wszystkich gmin w okręgu wyborczym 28 tj. (powiat częstochowski, myszkowski, lubliniecki, kłobucki). Gminy z powiatu lublinieckiego są przeciw, reszta gmin jest zainteresowana stworzeniem nowego województwa. W tym samym liście zaproponowałem również, aby gminy przeprowadziły wstępne konsultacje z mieszkańcami gminy poprzez kolportaż formularzy dla mieszkańców. Miałoby to swoistą formę referendum.  

W sprawie utworzenia województwa częstochowskiego nie mają zdania europosłanka Jadwiga Wiśniewska (PiS), posłanka Lidia Burzyńska (PiS), poseł Andrzej Gawron (PiS).