WFOŚiGW w KatowicachPoprzednim odcinkiem naszego ekologicznego cyklu zakończyliśmy serię artykułów dotyczących energii. Omówiliśmy tradycyjne i nowoczesne sposoby jej pozyskiwania, przedstawiliśmy możliwości wykorzystania różnych źródeł energii, podpowiadaliśmy jak oszczędzać energię. W czwartym kwartale roku pochylimy się nad zagadnieniami z zakresu turystyki ekologicznej.
Ekoturystyka – co to jest?
„Bądź eko” to slogan odmieniany przez wszystkie możliwe przypadki. Zdrowe odżywianie, uprawianie sportów i ogółem prowadzenie zdrowego trybu życia – w XXI wieku panuje moda na bycie „eko”. Także bycie ekoturystą. Turystyka ekologiczna zakłada świadomość ekologiczną turysty. Chodzi o to, by podróżując nie zakłócać rozwoju przyrody i swoim zachowaniem nie przyczyniać się do jej degradacji. Najprościej mówiąc, turystyka ekologiczna to taki rodzaj wczasowania, spędzania urlopu, który związany jest z poznawaniem piękna przyrody, a jednocześnie nie powodujący zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
Jak wynika z badań, typowy ekoturysta jest po czterdziestce, ma wyższe wykształcenie i nie brakuje mu pieniędzy. Ze środków transportu wybiera pociąg, wynajmuje zazwyczaj pokoje w gospodarstwach agroturystycznych albo w hotelach korzystających z odnawialnych źródeł energii. Preferuje zdrowy styl życia, a wakacje są dla niego prawdziwym wyzwaniem i przygodą.
Ekoturystyka – skąd się wzięła?
Ekoturystyka jest stosunkowo młodym kierunkiem, ale za to bardzo dynamicznie rozwijającym się. Pierwsze ćwierćwiecze XXI wieku to prawdziwy boom na turystykę przyrodniczą oraz ekologiczne ośrodki turystyczne i hotele. Jak wskazują badania, rynek ekoturystyki na świecie rośnie w tempie 20-34% rocznie, trzy razy szybciej na tle globalnego przemysłu turystycznego.
Korzenie ekoturystyki sięgają lat 70-tych. Jej rozwój nabrał rozpędu w kolejnym dziesięcioleciu, kiedy to kraje świata zachodniego zaczęły upowszechniać doktrynę zrównoważonego rozwoju, która zakłada, że „potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie” (raport „Nasza Wspólna Przyszłość” z 1987 r.). Za moment przełomowy uznaje się rok 2002, który został ogłoszony przez Światową Organizację Turystyki Międzynarodowym Rokiem Ekoturystyki. Wtedy też została wydana Deklaracja o Ekoturystyce z Quebecu, która mówi wprost, że ekoturystyka jest podstawą koncepcji turystyki zrównoważonej i jest „najczystszą” formą podróżowania przyjaznego środowisku.
Za topowe kraje w tej dziedzinie uznaje się m.in. Kostarykę, Australię, RPA czy Kenię. Na Starym Kontynencie rajem dla ekologicznych podróżników jest Skandynawia. Przykład? Samsoe – mała, czterotysięczna wyspa w samym sercu Danii. Jeszcze pod koniec lat 90-tych na jednego tamtejszego mieszkańca rocznie przypadało 11 ton dwutlenku węgla emitowanego w powietrze. Teraz prąd produkują tam turbiny wiatrowe, nieliczne samochody napędzane są akumulatorami, a ogrzewanie zapewniają piece opalane słomą. Domy zasilane są energią pozyskiwaną w blisko 100% ze źródeł odnawialnych, a wyspa nazywana jest „perłą Kattegatu”. Tak jest na świecie, a w Polsce? Polsce wciąż daleko do miana ekoturystycznego raju. Ba, można nawet rzec, że jesteśmy dopiero na początku drogi, by się nim stać. A mamy ku temu możliwości, wszak 46% powierzchni naszego kraju ma walory przyrodnicze i kulturowe pozwalające na pełnienie funkcji turystycznych.
Ekoturysta, a nie agroturysta!
W Polsce razi przede wszystkim niski stan wiedzy nie tylko na temat ekoturystyki, ale także turystyki odpowiedzialnej w ogóle. Laicy często kojarzą ekoturystykę wyłącznie z nudnymi, leniwymi wakacjami, do tego spędzonymi na wsi. Tymczasem turystyka ekologiczna ma wiele form. Są w jej ramach wspomniane już wyjazdy na wieś wypełnione spacerami po lesie, ale także mnóstwo bardziej wyszukanych form wypoczynku, pozwalających przeżyć niezapomnianą wakacyjną przygodę, choćby nurkowanie. Najważniejsze jest przy tym, by szanować otaczającą przyrodę. Niewiedzę widać także w ofercie turystycznej, która bywa źle skonstruowana. Biura ograniczają ekoturystykę do zwykłych wycieczek przyrodniczych. Chwytliwego hasła „ekoturystyka” nie wykorzystują także np. szlaki turystyczne, marnując tym samym swój potencjał marketingowy.
Ponadto ekoturystyka często bywa mylona z agroturystyką. Prawdą jest, że obie te formy turystyki mają kilka cech wspólnych, ale to nie to samo. Agroturystyka to inaczej turystyka wiejska. Turysta spędza urlop w gospodarstwie agroturystycznym i choć podobnie jak w przypadku ekoturystyki ma kontakt z lokalną społecznością, to bardziej nastawiony jest na aktywności związane z życiem wiejskim niż naturą. Najczęściej to gospodarz gospodaruje wolnym czasem turystów, zapoznając ich z różnymi obszarami swojej pracy: rolnictwem, rękodziełem czy przetwórstwem starych przedmiotów w nowe. Ważna różnica jest też taka, że agroturysta nie musi być – i często nie jest – świadomy ekologicznie.
W kolejnym odcinku cyklu przedstawimy najciekawsze formy podróżowania i spędzania czasu wolnego w ramach turystyki ekologicznej.
„Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
“Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
