WFOŚiGW w KatowicachPoprzednim odcinkiem naszego ekologicznego cyklu zakończyliśmy serię artykułów dotyczących terenów rolnych. W trzecim kwartale roku pochylimy się nad zagadnieniami z zakresu energii. Omówimy tradycyjne i nowoczesne sposoby jej pozyskiwania, przedstawimy możliwości wykorzystania różnych źródeł energii, podpowiemy jak oszczędzać energię. W pierwszym odcinku pod lupę bierzemy tradycyjne źródła energii – czy i kiedy odejdą do lamusa?
Tradycyjne, czyli nieodnawialne
Ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny, węgiel brunatny, uran – to najbardziej powszechne, tradycyjne surowce, z których pozyskiwana jest energia. Problemów z nimi jest kilka. Po pierwsze mają negatywny wpływ na środowisko naturalne, a po drugie pewne jest, że kiedyś się wyczerpią. Są to bowiem surowce nieodnawialne, tworzyły się przez wiele milionów lat i ponowne ich powstanie, z perspektywy długości ludzkiego życia, jest niemożliwe. Rodzi się zatem pytanie, kiedy skończą się zasoby konwencjonalnych surowców? Eksperci przewidują, że może to nastąpić już za kilkadziesiąt lat! Najwcześniej, bo już ok. 2047 roku, może zabraknąć ropy naftowej (dane Europe’s Energy Portal). Trzeba jednak pamiętać, że do tego czasu mogą zostać odkryte nowe złoża i wówczas ten szacunkowy okres się wydłuży.
Kiedy skończą się zasoby surowców energetycznych?
ropa naftowa – ok. 2047
gaz ziemny – ok. 2068
węgiel – ok. 2140
uran – ok. 2144
* dane Europe’s Energy Portal
Kto ma ropę, ten ma władzę
Nie bez kozery ropa naftowa nazywana jest „czarnym złotem” – to niezwykle drogocenna, ciemna ciecz o silnym, specyficznym zapachu. Wytwarza się z niej połowę energii wykorzystywanej na świecie. Ropa znajduje szerokie zastosowanie – bezpośrednio z niej powstają benzyny, oleje napędowe, asfalt, nafta, oleje i smary, służy również do produkcji kosmetyków, leków, materiałów wybuchowych, nawozów sztucznych, plastiku, opon itp. Większość światowych złóż ropy skoncentrowanych jest w basenie Zatoki Perskiej – Arabii Saudyjskiej, Iranie, Kuwejcie, Iraku, Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Dużymi eksporterami ropy są też dwa europejskie kraje: Rosja i Norwegia. Z kolei największym importerem ropy jest od wielu lat USA, choć kwiecień tego roku był pierwszym w historii miesiącem, w którym Stany straciły palmę pierwszeństwa na rzecz Chin.
Tam gdzie występuje ropa naftowa, tam też przeważnie znajdują się złoża gazu ziemnego, choć ten występuje też samodzielnie. Gaz jest najbardziej ekologicznym surowcem energetycznym. Podczas wydobycia i transportu gazu zachowywane są wszelkie warunki ochrony środowiska, a przy jego spalaniu emitowane są minimalne ilości szkodliwych zanieczyszczeń. W połączeniu z powietrzem (5-15%) tworzy on mieszaninę wybuchową, a zainicjowanie wybuchu może być spowodowane nawet małą iskrą. Stosuje się go jako źródło energii w gospodarstwach domowych, a także w elektrowniach gazowych do produkcji energii elektrycznej i do napędzania pojazdów. Najbogatsze złoża gazu ziemnego znajdują się w Rosji, od importu z której uzależniona jest m.in. Polska. Słynne w naszym kraju jest powiedzenie o „zakręcaniu kurków z gazem przez Putina”.
Śląsk i cała Polska węglem stoi
360 do 28 milionów lat temu – właśnie wtedy powstała większość złóż węgla. Węgiel kamienny to surowiec, który od wielu lat odgrywa podstawowe znaczenie wśród polskich kopalń. Zasoby surowcowe węgla kamiennego w Polsce szacuje się na około 46 mld ton. Zagłębie Górnośląskie zalicza się do czołowych światowych ośrodków produkcji tego surowca. Polska należy też do głównych eksporterów węgla, obok takich krajów jak Australia, USA, RPA, Kanada i Chiny. Największa kopalnia odkrywkowa węgla kamiennego na świecie pracuje w Chinach. To właśnie w chińskiej kopalni węgla miała miejsce najtragiczniejsza katastrofa górnicza w historii. W Benxi w 1942 roku w wyniku wybuchu gazu zginęło 1549 osób. Także polskie kopalnie miały swoje „czarne okresy”. Tylko w XXI wieku mieliśmy już pięć katastrof, które niosły ze sobą ofiary śmiertelne. Nie jest też tajemnicą, że niektóre nasze kopalnie są nierentowne, a polskie górnictwo generalnie generuje straty, choć to akurat temat rzeka, temat do odrębnej dyskusji.
O jakość węgla, o to by był on przyjazny środowisku dba Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. WFOŚiGW w Katowicach dofinansował m.in. budowę Zakładu Produkcji Kompozytowych Paliw Stałych, w którym zastosowanie nowego paliwa pozwoli ograniczyć emisję dwutlenku siarki, dwutlenku azotu tlenku węgla, pyłu oraz silnie rakotwórczego benzopirenu w sumie o ponad 90%. Zakład rocznie ma produkować ok. 60 tys. ton oczyszczonych i wzbogaconych brykietów z węgla koksującego, przeznaczonych dla gospodarki komunalnej oraz do ogrzewania gospodarstw indywidualnych. WFOŚiGW w Katowicach wsparł tę inwestycję kwotą ponad 9 mln zł.
Zalety tradycyjnych źródeł energii:
– ropa, węgiel, gaz póki co są szeroko dostępne
– wydobycie i produkcja są niezależne od warunków atmosferycznych
– wciąż stosunkowo niski koszt pozyskiwania, produkcji na szeroką skalę
– dobrze opanowane technologie wydobycia tych surowców i pozyskiwania energii z nich
Wady tradycyjnych źródeł energii:
– negatywny wpływ na środowisko naturalne (m.in. emisja dwutlenku węgla, siarki i tlenków azotu nasilaj efekt cieplarniany i powoduje kwaśne deszcze; degradacja wód powierzchniowych)
– groźba skażenia na skalę globalną
– problemy ze składowaniem, utylizacją odpadów
– niska skuteczność pozyskiwania energii (w przypadku elektrowni węglowych wynosi ona tylko 30%)
– zasoby maleją, a co za tym idzie ich wydobycie staje się coraz trudniejsze i bardziej kosztowne
– są to zasoby nieodnawialne, więc kiedyś ostatecznie się wyczerpią.
„Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
“Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach”.
