Już ucz się nowych reguł wyborczych

Wybory samorządowe tuż, tuż, bo jesienią tego roku. Zanim jednak pójdziemy do lokali wyborczych i oddamy głos (w Częstochowie na radnych miejskich i wojewódzkich oraz na prezydenta miasta, w powiatach natomiast na wójta, burmistrza oraz na radnych gminnych, powiatowych i wojewódzkich) – warto już zapoznawać się z nowymi zasadami. Sejm uchwalił przepisy autorstwa PiS, które wprowadzają wielkie zmiany w ordynacji wyborczej.

Za uchwaleniem nowych przepisów opowiedziało się 234 posłów (PiS oraz koło Wolni i Solidarni), przeciw było 199 (PO, Kukiz’15, Nowoczesna, PSL oraz Koło Europejskich Demokratów), a dwóch się wstrzymało się od głosowania. W parlamencie nie cichły głosy opozycji, że zmiany w ordynacji będą sprzyjać fałszerstwom wyborczym. Partia rządzącą twierdzi natomiast, że zmiany te zwiększą transparentność i właśnie mają przeciwdziałać wszelkim możliwym nadużyciom.
A co się zmieni?

Będzie tak:
Zasada dwukadencyjności ma być liczona od najbliższych wyborów samorządowych (listopad 2018 r.). Wójt, burmistrz, prezydent w danej gminie, jeśli byli już dwukrotnie wybrani, po raz trzeci nie będą mogli kandydować na to stanowisko. 
Czas trwania jednej kadencji ma być wydłużony z 4 do 5 lat. Nic jednak nie będzie stało na przeszkodzie, aby po zakończonych dwóch kadencjach ubiegać się o fotel wójta w sąsiedniej gminie.
Było:
Wójt i pozostali włodarze mogli być wybierani przez mieszkańców bez jakichkolwiek limitów, czyli wielokrotnie na długie lata, a kadencja wynosiła 4 lata.

Będzie tak:
Kandydat na radnego musi zamieszkiwać na terenie gminy, w której chce kandydować. Takiego wymogu nie ma dla osób ubiegających się o posadę wójta, burmistrza czy prezydenta miasta.
Było:
W zasadzie ten punkt nie został utrzymany, choć warto wiedzieć, że w pierwotnej wersji chciano pozostawić wymóg zamieszkiwania na terenie województwa, w którym jest gmina, w której kandydat startuje na funkcję radnego.

Będzie tak:
Kadencja radnego od kolejnych wyborów ma trwać 5 lat.
Było:
Kadencja radnego trwała 4 lata.

Będzie tak:
Nie będzie możliwości głosowania korespondencyjnego.
Było:
Można było głosować korespondencyjnie.

Będzie tak:
Jeśli jedna z kratek zostanie przy kandydacie całkowicie zamalowana, a znak X pojawi się w innej – głos będzie ważny.
Było:
Dopisywanie na karcie do głosowania lub stawianie innych znaków było dopuszczalne poza miejscem zadrukowanym. Bezpośrednie dopiski lub znaki przy określonym kandydacie stanowiły, że głos był nieważny.

Będzie tak:
Rady gmin po raz ostatni będą określać okręgi wyborcze przy wyborach w 2018 r. W kolejnych, które odbędą się w 2023 r., będą określane przez komisarza.
Było:
Okręgi wyborcze określały rady gmin.

Będzie tak:
W lokalach wyborczych mają być kamery i transmisja w internecie.
Było:
W lokalach wyborczych nie było kamer.

Będzie tak:
W gminach do 20 tys. mieszkańców mają pozostać JOW-y, a w pozostałych samorządach wybory mają odbywać się na zasadzie proporcjonalności.
Było:
W wyborach samorządowych w 2014 r. po raz pierwszy głosowaliśmy w jednomandatowych okręgach wyborczych. Taka zmiana ordynacji wyborczej objęła wszystkie gminy, poza miastami na prawach powiatu.

Będzie tak:
W gminach będących miastami na prawach powiatu, czyli takich jak Częstochowa, utworzenie budżetu obywatelskiego będzie obowiązkowe. Jego wysokość ma wynosić co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy zawartych w ostatnim, przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu.
Było:
Gminy mogły tworzyć tzw. budżety obywatelskie.

Będzie tak:
PKW będzie wyłaniała 100 komisarzy spośród kandydatów wskazanych przez ministra spraw wewnętrznych. Jeśli tego nie zrobi PKW, ostatecznie dokona tego wspomniany minister.
Było:
Dotychczas było w kraju 50 komisarzy wyborczych.

Będzie tak:
W skład Państwowej Komisji Wyborczej mają wchodzić:
1) jeden sędzia Trybunału Konstytucyjnego, wskazany przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego;
2) jeden sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazany przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego;
3) 7 osób mających kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego, wskazanych przez Sejm.
Było:
W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzili:
1) trzech sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wskazanych przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego;
2) trzech sędziów Sądu Najwyższego, wskazanych przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego;
3) trzech sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazanych przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.