Teoria jawności finansowanie kampanii wyborczych jest zapisana w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 (wraz z poprawkami). W praktyce nikt nikt nie wie (lub powiedzieć nie chce) jaka kwota z kieszeni podatnika idzie na plakaty, bilbordy i wyborcze happeningi.
Co do zasady, finansowanie kampanii wyborczej jest jawne. Sprawdzanie stanu faktycznego rozpocząłem od zasięgnięcia informacji w Dziale Kontroli Finansowania Partii Politycznych i Kampanii Wyborczych w Krajowym Biurze Wyborczym. Wylosowałem też komitet, który, jako zainteresowany obywatel, będę sprawdzał. Przemiły pan w KBW policzył dla mnie limit wydatków dla tego komitetu z Funduszu Wyborczego, który wynosi 28 mln. 800 tys. zł. Jest to jedyne źródło finansowania przez jakie mogą przepływać środki wydawane na kampanię. Nie napiszę, który to komitet, bo nie wszyscy muszą wiedzieć, że chodzi o Sojusz Lewicy Demokratycznej. Mój rozmówca z KBW opowiedział mi również o ścieżce jaką pieniądze przechodzą zanim zobaczymy jakiekolwiek działania kampanii. Powyższy limit posiada centralny komitet, który dysponuje odpowiednimi środkami w kierunku wojewódzkich komitetów, a te dalej przekazują je okręgom.
Telefony, telefony… Gdzie dzwonić mam?
Swoją obywatelską postawę rozpocząłem od telefonu do częstochowskiego (28-ego) okręgu z pytaniem ile pieniążków mają na kampanię, ile dostali z Funduszu Wyborczego. – Nie wiem…, a nic – odparł kobiecy głos. Zaskoczyło mnie również to, że pani nie potrafiła skierować mnie do kogoś, kto wiedział. W końcu, przyparta do muru poleciła mi zadzwonić do wojewódzkiego komitetu. Postanowiłem wcześniej spróbować szczęścia w katowickim okręgu, bo być może, że taki bajzel mają tylko u nas. – Nie posiadam takich informacji – odpowiedział zaskoczony, młody głos. Sympatyczny pan również nie potrafił mi podpowiedzieć, kto jest w tej kwestii kompetentny. Tę tragi-komiczną sytuację chciałem zakończyć telefonem do wojewódzkiego komitetu, ale tam czekało na mnie podwójne zaskoczenie.
– My nie możemy tej informacji ujawnić.
– A co z zasadą jawności finansowania?
– Ok, to ja nie mogę. Proszę zadzwonić do rzeczniczki…, bo ja się tu nie będę…
Pani rzecznik również uważała, że nie może udzielić informacji o finansach. I tak jak reszta, była szczerze zaskoczona kiedy zapytałem o zasadę jawności. Poleciła mi w tak poważnej kwestii dzwonić do Rady Krajowej. Moja ścieżka zdrowia wydłużyła się o kolejny telefon, ponieważ Rada Krajowa natychmiast skierowała mnie do Centrum Medialnego. Tam kolejny raz zostałem przekierowany, tym razem do biura skarbnika. Niestety pan skarbnik był nieobecny, a pani sekretarka, nie wiedząc o tym jaką drogę, po telefonicznych sznurach, przebyłem z pełnym spokojem skierowała mnie najpierw do komitetu w Częstochowie, wojewódzkiego komitetu i Rady Krajowej. Tak samo jak ja, była szczerze zaskoczona, że nikt nie podał mi żadnej wartościowej informacji. Ani na temat kwoty jaką dysponuje komitet w Częstochowie, ani nawet osoby, która powinna to wiedzieć. Nikt nie wiedział nawet o jakich rzędach kwot rozmawiamy. Czy są to dziesiątki, czy setki tysięcy złotych? Limit okręgowy mówi, że może to być nawet pół miliona złotych.
Smutna prawda
Jawność w praktyce rozbija się o bałagan i niewyszkolony personel, który nie potrafi (albo nie chce?) udzielić informacji o finansowaniu wszystkiego, na co jesteśmy skazani do 9 października. Według najprostszej logiki należy wiedzieć ile środków się posiada, żeby móc je wydawać. Skoro, już przy kampanii są z tym problemy, to co będzie z budżetem państwa?
