Ilu częstochowian nie płaci czynszu za mieszkanie komunalne?

Lokatorzy mieszkań komunalnych w Częstochowie toną w długach. Jako przyczyny niepłacenia czynszu podają najczęściej niewystarczające dochody, brak pracy lub nagły wypadek. Prawda jest jednak taka, że w kolejności spłacania różnych zobowiązań, te czynszowe lądują najczęściej na szarym końcu listy wydatków. Łączna kwota zadłużenia w lokalach, których właścicielem jest miasto Częstochowa – zarówno mieszkalnych, jak i użytkowych – wynosi prawie 20 milionów złotych. Są tacy, którzy twierdzą, że wzrost opłat czynszowych narzucony przez właściciela / miasto Częstochowa wszystkim najemcom lokali komunalnych, jest rekompensatą za długi tych lokatorów, którzy nie płacą czynszów, bo przecież system musi się bilansować. Tu pojawia się jeszcze jedno pytanie – o skuteczność windykacyjną miasta Częstochowy.- W wyniku niekompetencji pracowników ZGM w Częstochowie mogą rosnąć czynsze dla tych, którzy je płacą. Poza tym nowa uchwała, dotycząca wykupu mieszkań komunalnych zmieniła ceny i teraz za wykup trzeba zapłacić znacznie więcej, co może być związane z pokryciem długo dla ZGM-u – mówi radny Piotr Kaliszewski (PiS), autor interpelacji w tej sprawie do prezydenta Krzysztofa Matyjaszczyka (SLD).

Problem zadłużenia związanego z mieszkaniami komunalnymi niestety ma ogromną skalę w całej Polsce. Zadłużenia czynszowe pomniejszają nie tylko finanse gmin, ale także budżety spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Jednak GUS nie pozostawia złudzeń – najwięcej długów czynszowych powstaje właśnie w mieszkaniach komunalnych, o połowę mniejsze sumy wchodzą w grę w spółdzielniach mieszkaniowych, stosunkowo najlepiej jest we wspólnotach mieszkaniowych, na które przypada 10 proc. szacowanych przez GUS długów czynszowych. Niestety te długi wciąż rosną, a sytuacja pandemiczna jeszcze bardziej pogłębia skalę problemu. Dane GUS pokazują, że dług najemców mieszkań komunalnych, spółdzielczych, zakładowych i wynajmowanych od państwa, wynosi już ponad 5 miliardów złotych. Najwięcej, bo prawie 26 proc. z tej kwoty przypada na Mazowsze, a najwięcej postępowań eksmisyjnych, wynikających z wieloletniego zalegania z opłatami czynszowymi, ma miejsce w województwach: śląskim, mazowieckim, dolnośląskim i łódzkim. Skoro już przy danych jesteśmy, to sprawdźmy, kto najczęściej nie płaci czynszu.
Udział kobiet i mężczyzn wśród dłużników czynszowych jest niemal wyrównany, z niewielkim wskazaniem na panie. Co do wieku, to najczęściej nie płacą osoby od 42 do 64 lat. Stanowią one ponad 45 proc. wszystkich dłużników.
A jak wygląda hierarchia płatności przeciętnego Kowalskiego? Najpierw raty kredytów hipotecznych, następnie konsumpcyjnych, potem rachunki za prąd i gaz, który mogą odciąć, a telefon zablokować. W następnej kolejności pojawiają się wydatki na żywność, lekarstwa, środki czystości i dopiero po nich jest czynsz. Za opłatą mieszkaniową mamy już tylko przyjemności. Niewiele lepiej jest u przedsiębiorców. Tu czynsz wprawdzie wygrywa z rachunkami za media i telefon, ale jest za podatkami, ZUS-em, płacami pracowniczymi.

Lokator wpada w pętlę zadłużenia

Jeden niezapłacony czynsz, czy dwutygodniowe spóźnienie w opłaceniu rachunku nie spowodują, że lokator od razu będzie miał nieprzyjemności lub trafi na tzw. czarną listę dłużników. Co nie oznacza, że najemca może spokojnie czekać, bo za chwilę właściciel mieszkania może windykować zadłużenie samodzielnie lub sprzedać wierzytelności tzw. wierzycielowi wtórnemu, którym może być firma windykacyjna, fundusz inwestycyjny czy fundusz sekurytyzacyjny. Zanim jednak dojdzie do windykacji, lokator będzie otrzymywał wezwania do zapłaty, a jeżeli to nie pomoże, dłużnik zostanie wpisany do jednego z biur informacji gospodarczej (BIG). Do takiej bazy zaglądają banki, firmy telekomunikacyjne, operatorzy telewizji kablowej, internetu czy firmy pożyczkowe, sprawdzając rzetelność swojego potencjalnego klienta, a wówczas kupienie nowego telefonu na abonament lub zakup sprzętu RTV czy AGD na raty będzie stanowić poważny problem. Tak więc obecność w takim rejestrze komplikuje mocno życie dłużnika. By w BIG-u się znaleźć powinny być spełnione trzy warunki: zadłużenie musi być większe niż 200 złotych, być wymagalne od przynajmniej 30 dni, wierzyciel musi wysłać do osoby zadłużonej (listem poleconym) wezwanie do zapłaty.

Trudno powiedzieć, jak proces windykacji przebiega w Częstochowie, bowiem magistrat jest dość powściągliwy w udzielaniu informacji w tej sprawie. Trzykrotnie próbę podejmował radny Piotr Kaliszewski (PiS), wysyłając interpelacje do prezydent Częstochowy Krzysztofa Matyjaszczyka (SLD).

Oto ich treść:

„Proszę o podanie kwoty zadłużenia za nieopłacone czynsze w zasobach ZGM TBS Sp z o.o. w Częstochowie na obecną chwilę z następującym podziałem:
* Bieżące zadłużenie z tytułu opłat czynszowych za lokale mieszkalne, które w tej chwili nie jest jeszcze objęte windykacją oraz już objęte windykacją przedsądową i sadową?
* Bieżące zadłużenie z tytułu opłat czynszowych za lokale użytkowe, które w tej chwili nie jest jeszcze objęte windykacją oraz już objęte windykacją przedsądową i sadową?
Ponadto proszę o podanie kwoty największego zadłużenia z tytułu opłat czynszowych za lokal mieszkalny oraz największego zadłużenia z tytułu opłat czynszowych za lokal użytkowy.”

Na interpelacje radnego Kaliszewskiego trzykrotnie odpowiadał zastępca prezydenta Ryszard Stefaniak.

Odpowiedź 1:

„Odpowiadając na interpelację z dnia 25 października br. w sprawie podania kwot zadłużeń czynszowych, na podstawie uzyskanych od zarządcy ZGM TBS Sp. z o.o. wyjaśnień, uprzejmie informuję co następuje:
Najemcy lokali mieszkalnych posiadają krótkoterminowe zaległości (do wysokości trzykrotnego miesięcznego przypisu), które nie są objęte windykacją przedsądową i nie są objęte postępowaniem sądowym. Bieżąca zaległość według stanu na dzień 31.10.2021 r. wynosi 544.589,38 zł.
Natomiast dla lokali użytkowych nieobjętych windykacją przedsądową i nieobjętych postępowaniem sądowym, wysokość zadłużenia wynosi 169.668,58zł.
Spółka ZGM TBS na chwilę obecną nie może podać bieżącego zadłużenia z tytułu opłat czynszowych za lokale mieszkalne i użytkowe objęte postępowaniem sądowym oraz windykacją przedsądową, gdyż rzetelne udzielenie odpowiedzi wymaga dużego nakładu pracy i jest czasochłonne.
W związku z powyższym, odpowiedź w pozostałym zakresie zostanie przekazana Panu w terminie późniejszym, tj. niezwłocznie po jej otrzymaniu od Spółki ZGM TBS.”

Odpowiedź 2:

„W uzupełnieniu do odpowiedzi na interpelację z dnia 25 października 2021r. oraz w nawiązaniu do interpelacji z dnia 12 listopada 2021r., na podstawie wyjaśnień uzyskanych od zarządcy ZGM TBS w Częstochowie Sp. z o.o., przedstawiam poniżej dane dotyczące zadłużenia czynszowego z tytułu używania:
lokali mieszkalnych na dzień 30.09.2021r. – 16.989.038,60 zł, w tym:
– kwoty objęte postępowaniem przedsądowym – 8.307.998,32 zł,
– kwoty objęte postępowaniem sądowym – 8.681.040,28 zł,
lokali użytkowych na dzień 30.09.2021r. – 2.112.137,89 zł, w tym:
– kwoty objęte postępowaniem przedsądowym – 1.220.721,77 zł,
– kwoty objęte postępowaniem sądowym – 891.416,12 zł.”

Odpowiedź 3:

„Przedstawiam poniżej informację dotyczącą najwyższego zadłużenia czynszowego według stanu na dzień 31.10.2021r. w odniesieniu do:
– lokalu mieszkalnego – 50.869,80 zł,
– lokalu użytkowego – 373.372,69 zł.
Nadmienić należy, iż w przypadku zadłużenia lokalu mieszkalnego, lokatorowi została wypowiedziana umowa najmu oraz został wydany wyrok nakazujący opróżnienie lokalu. Jednakże obowiązujące w czasie pandemii uregulowania prawne, zawarte w art. 15Zzu ustawy o Szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, nie pozwalają na wyegzekwowanie wykonania wyroku eksmisyjnego z lokalu mieszkalnego. Zaległości dłużnika zostały zasądzone i skierowane do egzekucji komorniczej. Również powyżej wykazane zaległości dotyczące zdanego lokalu użytkowego zostały zasądzone i skierowane do egzekucji komorniczej.”