Do naszej publikacji odniósł się Urząd Marszałkowski, wszczynając w Częstochowie kontrole

W numerze 37 (696) opisaliśmy proces tworzenia i funkcjonowania Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana”, powołanej do życia przez urząd miasta Częstochowy i Polski Komitet Pomocy Społecznej w Częstochowie (PKPS). Spółdzielnia zatrudnia trzy opiekunki osób starszych, dwie fryzjerki i jedną kosmetyczkę. Skądinąd słuszna idea powołania spółdzielni, która prócz usług opiekuńczych dla seniorów w miejscu ich zamieszkania miała świadczyć usługi kosmetyczno-fryzjerskie w domu klienta – mówiąc kolokwialnie – umarła śmiercią naturalną. 

Nasza rozmówczyni, przyjęta na stanowisko kosmetyczki w swoim zawodzie nie przepracowała ani jednego dnia. Co więcej, z powodu braku zleceń kobieta kilka miesięcy siedziała w domu, otrzymując w tym czasie pensje (pełny etat) z pieniędzy unijnych. Wszystkie panie, przyjęte do pracy w „Jasne, że zmiana”, zajmują się opieką nad osobami starszymi, często niepełnosprawnymi.
Prezesem spółdzielni jest Agnieszka Gruziewska [jednocześnie pracownik Urzędu Miasta – red. przyp.], a jej zastępcą Marzena Szczukocka. Wszelkie koszty: szkoleń, zakupu sprzętu, pensji i ZUS-ów od pracowników oraz wiele innych pokrywa ze środków Unii Europejskiej Urząd Marszałkowski w Katowicach za pośrednictwem Jurajskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej, którego dotychczasową szefową była Marta Leżańska.  A czym jest JOWES? Mówiąc najprościej, jakby „wydziałem” w miejskiej spółce Agencji Rozwoju Regionalnego, na czele której stoi Marcin Kozak, natomiast stuprocentowym właścicielem ARR-u jest miasto Częstochowa, którym rządzi prezydent Krzysztof Matyjaszczyk. Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której miasto tworząc Spółdzielnię Socjalną „Jasne, że zmiana” przez co stało się jej współwłaścicielem, wygrywa konkursy na dotacje, zorganizowane przez własną spółkę ARR za pośrednictwem JOWES-u, który jest częścią ARR-u.

Ponieważ pieniądze na otwarcie Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” pochodziły z Urzędu Marszałkowskiego i to on prowadzi nadzór, redakcja Tygodnika 7 dni doszła do wniosku, że to urząd w Katowicach powinien mieć wiedzę na temat wydatkowania pieniędzy unijnych, które Marszałkowski przekazał do Częstochowy.
Zwróciliśmy się do Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach z prośbą o udzielenie nam przejrzystych odpowiedzi na kilka pytań. Chcieliśmy poznać opinie urzędników z Katowic. Niestety, na większość pytań nie otrzymaliśmy odpowiedzi z urzędu, bo ten przesłał nasze pytania do ARR-u w Częstochowie. 

Niech nam ktoś powie – czy to nie są jaja…?!

Tekst jest nieco przydługi, ale warto.

Publikujemy materiał przesłany przez Urząd Marszałkowski w Katowicach:

– Jaki by powód, że Gmina Częstochowa przystąpiła do zakładania spółdzielni „Jasne, że zmiana” jako jej założyciel?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Zgodnie z celami Projektu i działania 9.3.1 RPO WSL oraz Regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES do założenia przedsiębiorstwa społecznego i udziału w projekcie może przystąpić każda grupa inicjatywna spełniająca kryteria zawarte w ww. dokumentacji. Szczegółowych informacji dotyczących inicjatywy założenia spółdzielni socjalnej „Jasne, że zmiana” mogą udzielić jedynie członkowie grupy inicjatywnej, tj. Gmina Miasto Częstochowa oraz Polski Komitet Pomocy Społecznej (PKPS).

– Dlaczego współzałożycielem „Jasne, że zmiana” był akurat PKPS?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Zgodnie z naszą wiedzą, Gmina Miasto Częstochowa dobiera partnerów do tego typu grup inicjatywnych w procesie otwartego naboru. W ramach działań JOWES nie mieści się dobór partnerów/członków grup inicjatywnych, stąd też nie leży w naszych kompetencjach weryfikacja kryteriów ich doboru.

– Czy podmioty zakładające spółdzielnię (gmina i PKPS) wniosły coś od siebie na rzecz spółdzielni?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Zgodnie z regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES, każdy Beneficjent pomocy jest zobowiązany do wniesienia wkładu własnego na każde utworzone miejsce pracy. Szczegółowe zapisy dotyczące wniesienia wkładu własnego zawarte są w umowie o przyznanie środków finansowych.

– Czy składając wniosek o dofinansowanie założenia spółdzielni „Jasne, że zmiana”, założyciele mieli kandydatów do zatrudnienia, zwłaszcza, że już na etapie składania wniosku kandydaci są wymagani w projekcie JOWES?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Każda grupa inicjatywna składająca wniosek o przyznanie środków finansowych – biznesplan wskazuje we wniosku osoby do zatrudnienia w przedsiębiorstwie społecznym.

– Czy przedstawiciele grupy inicjatywnej „Jasne, że zmiana” byli szkoleni z ekonomii społecznej, w tym z przygotowania biznes planu i oceny rentowności przedsięwzięcia? Jak był oceniony biznesplan?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Każda grupa inicjatywna zgodnie z regulaminem przeszła ścieżkę wsparcia szkoleniowo-doradczego, co było wymogiem koniecznym do złożenia wniosku o przyznanie środków finansowych – biznesplanu. Wyżej wymienione wnioski każdorazowo ocenia komisja oceny wniosków wybrana zgodnie z zasadą konkurencyjności. Każdy biznesplan jest oceniany m.in. z perspektywy celowości, wykonalności, wielowariantowości, efektywności kosztowej, operatywności i kompletności. Biznesplan grupy inicjatywnej „Jasne, że zmiana” został oceniony pozytywnie. Wniosek o przyznanie środków finansowych uzyskał wymaganą liczbę punktów premiującą do otrzymania wsparcia finansowego. Wniosek oceniali eksperci zewnętrzni wybrani zgodnie z zasadą konkurencyjności, nie powiązani (zgodnie z Wytycznymi) z Agencją Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. oraz uczestnikami projektu.

– Jakie były koszty szkoleń i doradztwa oraz wizyt studyjnych kandydatów i przedstawicieli założycieli?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Średni koszt szkoleń, warsztatów interpersonalnych, doradztwa oraz wizyt studyjnych dla grupy inicjatywnej planujących założenie PS i zatrudnienie osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym  przypadający na uczestnika to około 780 zł brutto.

– Z naszych informacji wynika, że pracownicy JOWES prowadzą indywidualną działalność gospodarczą w zakresie konsultingu. Czy w ramach tej działalności świadczyli usługi na rzecz Gminy Częstochowa, PKPS i „Jasne, że zmiana”?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Zgodnie z ustnymi oświadczeniami pracowników projektu JOWES  nie świadczą oni w ramach indywidualnej działalności gospodarczej usług na rzecz Gminy Miasta Częstochowa, PKPS oraz Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana”.

– Skoro po utworzeniu spółdzielni „Jasne, że zmiana” nie było zapotrzebowania na wpisane w biznesplan usługi kosmetyczne, to jak dziś, z perspektywy czasu, ten biznesplan ocenia Urząd Marszałkowski?
[zbiorczych odpowiedzi na pytania 11,12, 13, 39 udzielił Urząd Marszałkowski, a zapytaliśmy jeszcze o weryfikowanie wniosków przez urząd]
– (…) Jurajski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej (dalej: JOWES) w dniu 2015-07-06 uzyskał stosowną akredytację, która została ponowiona dnia 2016-02-10, tym samym zgodnie z zapisami Regulaminu konkursu nr RPSL.09.03.01-IZ.01-24-013/15 w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 mógł się ubiegać o dofinansowanie na projekt współfinansowany z środków Europejskiego Funduszu Społecznego. (…)

– Na co wnioskodawca spółdzielni „Jasne, że zmiana” zamierzał przeznaczyć wsparcie finansowe według wniosku i biznesplanu? Czy w pełni zrealizował te zamierzenia? Czy zostały zakupione rzeczy wymienione we wniosku?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Pozyskane wsparcie finansowe na uruchomienie działalności zostało wydatkowane zgodnie z biznesplanem i harmonogramem rzeczowo-finansowym oraz regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES. 

– Czy wnioskodawca starał się również o wsparcie pomostowe, w jakiej wysokości i na co je wydatkowano?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Wnioskodawca ubiegał się o wsparcie pomostowe na 5-ciu nowo zatrudnionych pracowników w wysokości 1750 zł miesięcznie na osobę. Wsparcie wydatkowano zgodnie z Regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES oraz Wytycznymi w zakresie realizacji przedsięwzięć w obszarze włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem środków EFS i EFRR na lata 2014 – 2020 na pokrycie obligatoryjnych miesięcznych kosztów funkcjonowania spółdzielni socjalnej.

– Czy zatrudniono w „Jasne, że zmiana” osoby wskazane jako kandydatów na etapie składania wniosku, jeśli nie, to dlaczego?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
W Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” nastąpiły zmiany personalne w stosunku do osób planowanych do zatrudnienia na etapie składania wniosku. Zmiany podyktowane zostały, zgodnie z posiadaną dokumentacją, przyczynami niezależnymi od Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana”.

– Z naszych informacji wynika, że zatrudniono osoby, które nie były wcześniej przewidziane w projekcie. W jaki sposób dokonano ich rekrutacji i czy spełniały one wszystkie wymogi określone w regulaminie konkursu? Czy zmiana profilu bezrobotnego w PUP jest w takich przypadkach dopuszczalną procedurą? 
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Osoby zatrudnione w Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” zostały zrekrutowane zgodnie z regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES oraz potrzebami spółdzielni. Wszystkie zrekrutowane osoby spełniały kryteria udziału w projekcie. W przypadku Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego Priorytet IX Włączenie społeczne, osoby do zatrudnienia są najczęściej najdalej oddalone od rynku pracy, z niskimi kwalifikacjami zawodowymi. Profil pomocy poszczególne osoby uzyskują w PUP. Podstawowym celem tworzenia miejsc pracy w nowopowstałym PS jest reintegracja społeczna i zawodowa. Każdemu uczestnikowi projektu przysługuje możliwość korzystania z oferty wsparcia JOWES, w tym szkoleń oraz doradztwa. Szczegółowe informacje na temat rekrutacji pracowników można uzyskać w Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana”. Pozyskanie pracowników spółdzielni socjalnej nie leży w kompetencjach Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A.

– Czy statut spółdzielni był zmieniany od chwili założenia i ile razy zmieniał się skład zarządu?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Szczegółowe informacje dotyczące funkcjonowania Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” można uzyskać w spółdzielni. Skład osobowy zarządu uległ zamianie w trakcie uczestnictwa spółdzielni w projekcie JOWES. Sprawy organizacyjne pracy spółdzielni oraz zmiany w składzie zarządu nie leżą w kompetencjach nadzoru Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A.

– Bohaterka naszego materiału prasowego była przyjęta na stanowisko kosmetyczki. Czy dopuszczalnym jest zmiana stanowiska pracy na zupełnie inny, niezwiązany z jej zawodem i kwalifikacjami?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Szczegółowe informacje dotyczące zatrudnienia w Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” na dane stanowiska należy kierować do zarządu spółdzielni.

– Czy nasza bohaterka zatrudniając się w spółdzielni socjalnej „Jasne, że zmiana” przeszła badania lekarskie i szkolenie BHP adekwatne do stanowiska opiekunka osób starszych i niepełnosprawnych?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. nie posiada uprawnień do nadzoru podmiotu w tym zakresie, a co za tym idzie spółdzielnia nie ma obowiązku przedkładać przedmiotowej dokumentacji.

– Z jakich środków było finansowane wynagrodzenie pracowników spółdzielni socjalnej „Jasne, że zmiana”?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Wynagrodzenie pracowników spółdzielni socjalnej „Jasne, że zmiana” było finansowane częściowo dzięki wsparciu pomostowemu w ramach projektu JOWES, zgodnie z regulaminem udzielania wsparcia finansowego w projekcie JOWES.

– Czy Gmina Częstochowa wsparła finansowo lub materialnie spółdzielnię „Jasne, że zmiana”?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Pytanie nie dotyczy realizacji projektu JOWES oraz udziału Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” w projekcie.

– Od kogo i za ile spółdzielnia socjalna „Jasne, że zmiana” wynajmuje lokal?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Szczegółowe informacje dotyczące wynajmu lokalu przez Spółdzielnię Socjalną „Jasne, że zmiana” należy kierować do zarządu spółdzielni.

– Dlaczego kosmetyczka – z pieniędzy przyznanych przez Urząd Marszałkowski – otrzymywała wynagrodzenie nie świadcząc przez kilka miesięcy pracy? Czy inni pracownicy spółdzielni również otrzymywali wynagrodzenie nie świadcząc pracy?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Podstawowe wsparcie pomostowe ma na celu wsparcie funkcjonowania spółdzielni w pierwszych miesiącach działalności, gdy spółdzielnia nie osiąga jeszcze odpowiednich przychodów 
i wydatkuje wsparcie inwestycyjne wyposażając stanowiska pracy. Zgodnie z dokumentacją Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. pracownicy Spółdzielni rozpoczęli realizację zadań. Zgodnie z posiadaną dokumentacją podstawowe wsparcie pomostowe Spółdzielni, a tym samym zatrudnienie pracowników, zostało rozliczone prawidłowo.

– Skoro pracownicy (przykładem jest kosmetyczka, która przez pięć miesięcy siedziała w domu) nie świadczyli pracy to nie mogli podlegać zawodowej reintegracji, w związku  z tym cele projektu nie zostały osiągnięte. Prosimy o komentarz.
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Zgodnie z dokumentacją dotyczącą rozliczenia wsparcia pomostowego  pracownicy Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana” świadczyli pracę na rzecz spółdzielni, a co za tym idzie realizowali ścieżkę reintegracji zawodowej oraz społecznej.

– Czy członkowie zarządu spółdzielni otrzymywali wynagrodzenie? Czy członkowie zarządu zatrudnieni jednocześnie w Urzędzie Miasta Częstochowy otrzymywali z tytułu pracy na rzecz spółdzielni gratyfikacje od magistratu lub z innych środków?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. nie posiada uprawnień do nadzoru podmiotu w tym zakresie, a co za tym idzie spółdzielnia nie ma obowiązku przedkładać przedmiotowej dokumentacji.

– Z naszych informacji wynika, iż na rzecz spółdzielni pracowała osoba opłacana przez CIS. Na jakiej zasadzie, z jakiego powodu, jakie były koszty?
– (odpowiedź udzielona przez ARR w Częstochowie S.A.)
Agencja Rozwoju Regionalnego w Częstochowie S.A. nie posiada uprawnień do nadzoru podmiotu w tym zakresie, a co za tym idzie spółdzielnia nie ma obowiązku przedkładać przedmiotowej dokumentacji.

– Czy Urząd Marszałkowski wiedział o tym, że Gmina Częstochowa sama sobie przyznawała środki, poprzez projekt JOWES realizowany przez miejską spółkę?
[Urząd Marszałkowski udzielił odpowiedzi]
– (…) Jurajski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej, o czym wspomniano powyżej, otrzymał akredytację, która świadczy o tym, że osoby stanowiące personel projektu i odpowiedzialne za rekrutację oraz udzielone wsparcie w ramach projektu są wysoko wyspecjalizowaną kadrą, która będąca Operatorem wsparcia  finansowego działa zgodnie z przepisami prawa unijnego oraz krajowego. Powyższe działania Beneficjenta mogą podlegać weryfikacji  w ramach kontroli na miejscu realizacji projektu, w kontekście zgodności z Regulaminem Świadczenia Usług Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej oraz obowiązującymi w powyższym zakresie normami prawa.

– Jaki jest zakres i procedura nadzoru Urzędu Marszałkowskiego nad projektami takimi jak JOWES?
[Urząd Marszałkowski udzielił odpowiedzi]
– (…) Podczas realizacji projektu przeprowadza się kontrole, których celem jest weryfikacja realizacji projektu zgodnie z zapisami Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020, umowy o dofinansowanie projektu oraz załączonym do niej wnioskiem o dofinansowanie projektu. Sprawdzeniu zostaje poddana zgodność informacji dotyczących postępu realizacji projektu oraz poniesionych wydatków przedstawionych przez Beneficjenta we wnioskach o płatność z ww. wytycznymi, ze stanem faktycznym, harmonogramem realizacji projektu oraz budżetem projektu. Poprawność realizacji projektu jest weryfikowana podczas analizy każdego z wniosków o płatność poprzez kontrolę dokumentacji dostępnej w siedzibie IZ RPO WSL. Ponadto projekt może podlegać kontroli w miejscu realizacji projektu (siedzibie beneficjenta) lub w miejscu realizacji usługi (formy wsparcia), zgodnie z planem kontroli lub w trybie doraźnym. 

– Czy Urząd Marszałkowski na obsługę projektów OWES-ów (także na obsługę techniczną) otrzymał jakiekolwiek środki i w jakiej wysokości?
[Urząd Marszałkowski udzielił odpowiedzi]
– Urząd Marszałkowski nie otrzymuje żadnych dodatkowych środków na obsługę projektów OWES. Ich wybór, rozliczenie i kontrola, tak jak w przypadku wszystkich projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, jest finansowana ze środków Pomocy Technicznej przeznaczonych na wdrażanie RPO. (…)

– Czy inne OWES-y na terenie województwa śląskiego borykają się z podobnymi problemami i czy są podobnie jak częstochowski JOWES kontrolowane?
[Urząd Marszałkowski udzielił odpowiedzi]
– IZ informuje, że dotychczas nie otrzymała żadnych niepokojących sygnałów od Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej odnośnie realizacji projektów, w związku z powyższym brak możliwości wskazania czy pozostałe OWES-y mają podobne problemy. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że wszystkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowane na podstawie umowy o dofinansowanie projektu, podlegają tym samym procedurom kontrolnym.

***

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach w ubiegłym tygodniu wszczął niezapowiedzianą kontrolę w Agencji Rozwoju Regionalnego w Częstochowie. Celem jej jest zbadanie prawidłowości przydzielania dotacji ze środków unijnych w ramach projektu JOWES dla Spółdzielni Socjalnej „Jasne, że zmiana”.

Do tematu powrócimy.