Czy samorządy faktycznie stracą aż 206 miliardów złotych?

Wparcie o łącznie wartości 48 miliardów złotych proponuje społecznościom lokalnym i regionalnym rząd przez kolejne dziesięć lat. Tymczasem, w komunikacie opracowanym wspólnie przez Biuro Związku Miast Polskich i Unii Metropolii Polskich, czytamy, że samorządy stracą do roku 2031 aż 206 miliardów złotych.

Rząd proponuje wsparcie w wysokości łącznie 48 miliardów złotych do roku 2031. To wsparcie ma być dzielone według specjalnych kryteriów, które spowodują, że trafi ono nie do tych, którzy poniosą największe straty. Grozi to koniecznością wprowadzenia cięć w finansowaniu podstawowych usług świadczonych przez samorządy na rzecz społeczności lokalnych, a w konsekwencji pogorszeniem jakości życia mieszkańców. Wpłynie to także na obniżenie tempa inwestycji – czytamy w komunikacie.

Deklaracje a rzeczywistość

Wiceminister Sebastian Skuza przesłał Stronie Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego projekt ustawy o wsparciu jednostek samorządu terytorialnego (JST) w związku z programem „Polski Ład”.
Jak czytamy w piśmie z Ministerstwa Finansów, podstawowym celem projektu ustawy jest zapewnienie jednostkom samorządu terytorialnego optymalnych warunków prowadzenia przez nie gospodarki finansowej. „Zaproponowane w projekcie ustawy rozwiązania z jednej strony wprost realizują postanowienia tego programu, wprowadzając m.in. nową część subwencji ogólnej – rozwojową (inwestycyjną) dla samorządów, z drugiej strony zapewniają dostosowanie systemu finansów samorządu terytorialnego do wyzwań, przed jakimi staną samorządy w konsekwencji wdrożenia ambitnych rozwiązań Polskiego Ładu, zwłaszcza w systemie podatkowym” – czytamy w dokumencie.

Autorzy komunikatu wracają uwagę, że ubytek dochodów z udziałów w PIT będzie miał w 2022 roku charakter jednolity procentowo dla wszystkich JST i odpowiednio jednolity charakter powinien mieć mechanizm rekompensujący. Szczególny sprzeciw budzi sygnalizowana możliwość wprowadzenia górnego limitu kwoty subwencji, co uderzyłoby w finanse największych miast, najbardziej dotkniętych skutkami zmian w systemie PIT, w nieuzasadniony sposób zmniejszając powszechność rekompensowania traconych dochodów.

Samorządy oczekują jasnych informacji, kiedy i w jaki sposób zrekompensowane zostaną zapowiadane ubytki w dochodach samorządów. Zaniepokojenie budzi brak dostarczenia wiarygodnych źródeł danych, które pozwoliłyby na poważną analizę zmian prawa w zakresie systemu finansowania zadań samorządowych w okresie wieloletnim. Dlatego autorzy komunikatu uważają, że w ustawie powinien być wprowadzony obowiązek zrekompensowania samorządom dochodów w przypadku, gdyby rzeczywiste skutki wprowadzenia tych zmian nie były zgodne ze skutkami oszacowanymi przez rząd.